Elke crisis biedt opportuniteiten. Maggie De Block (Open Vld) kan voorlopig haar ‘cool’ als huisarts met gezond boerenverstand omzetten in rustige, verstandige communicatie. Maar wordt straks ook Sophie Wilmès (MR) van stal gehaald om dat scenario van een noodregering door te duwen?

Wat gebeurt er precies? Het coronavirus blijft alle actualiteit overheersen. Daarbij gaat het in de eerste plaats om het aantal gevallen (dat momenteel al op 13 staat) en om ‘wat te doen om het tegen te gaan’.

De details: Het blijft daarbij opvallend wie naar omhoog schiet in communicatie en wie steken laat vallen:

• Het lijkt wel hét moment voor Maggie De Block (Open Vld). Jarenlang raakte ze op haar ‘droomdepartement‘ er niet echt door, en kwam ze vanuit de linkerhoek ook fel onder vuur te liggen over een aantal deals met de farmasector. Maar nu heeft ze duidelijk het heft in handen genomen. Op persconferenties zondag, en ook gisteren op de kanselarij, was het al Maggie wat de klok sloeg.
• Het beeld was bijzonder opvallend, na afloop van het Overlegcomité met de regio’s: premier Sophie Wilmès (MR) die de pers bijeenroept, een korte verklaring aflegt, en dan rekent op De Block om het omstandig uit te leggen. Ondertussen stonden zowel de Waalse minister-president Elio Di Rupo (PS) als z’n Vlaamse collega minister-president Jan Jambon (N-VA) erbij als bloempotten.
• De Block houdt de communicatie wel strak: elke dag om 10u is er een update, en dat is het voorlopig. Ook onderstreept ze dat zelfs de meeste gevallen die besmet zijn met het coronavirus “niet erg ziek zijn”. Sommigen zijn gewoon thuis in quarantaine, waarop De Block er in haar gekende stijl aan toevoegde: “Ze vragen de komende dagen beter hun buren niet op de koffie.”
• Wat opvalt: De Block werpt zich vooral op om de ‘onzin‘ die over de crisis verspreid wordt te bestrijden.
  • Olivier Maingain (DéFI), de burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe, die alle openbare plaatsen verbiedt voor mensen die uit risicogebieden terugkomen, verweet ze ‘politieke recuperatie’.
  • Professor Herman Goossens, die voorstelt iedereen met griep te testen, vindt ze “geen optie”, “want dat is zoeken naar een speld in een hooiberg”.
  • Nog forsere kritiek krijgt dokter Philippe Devos, voorzitter van de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS), die heeft becijferd dat het coronavirus in het allerergste geval 850.000 Belgen zou kunnen besmetten en 50.000 doden zou kunnen veroorzaken. Behalve in Het Nieuwsblad krijgt de man overigens weinig weerklank met z’n doemscenario.
• “Ons land is klaar“, verzekert De Block dan weer in zakenkrant De Tijd. Ze laat weten dat ze “wordt bijgestaan door een speciaal opgericht wetenschappelijk comité”.
  • “Wie besmet is, moet niet panikeren. Zelfs voor wie corona krijgt, blijven de gevolgen in 80 procent van de gevallen beperkt tot maximaal een snotneus.”
  • “Uit een Chinese studie blijkt dat kinderen onder negen jaar wel het virus kunnen krijgen, maar er niet ziek van worden. Heel het gedram dat de crèches en de scholen dicht moeten, is dus overdreven. 15 procent wordt echt ziek, maar sommigen van hen kunnen gewoon thuisblijven.”
  • “Risicopatiënten als 80-plussers en zeker zij met hart- en vaataandoeningen moeten wel oppassen. De kans op overlijden ligt het hoogst bij die groep.”
• De beste communicatie was misschien wel die op Twitter, toen zanger Jean Blaute tweette: “Vandaag is mijn vrouw jarig. Dilemma: kussen of niet kussen? Maggiek of Maggieknie?”. Daarop antwoordde De Block zelf: “Doen Jean! Fijne verjaardag”.
• Verder valt op dat Wouter Beke (CD&V) zich goed standhoudt, en lof krijgt voor z’n aanpak. Zijn Franstalige tegenhanger, Christie Morreale (PS), de Waalse minister van Volksgezondheid, schoot gisteren ook eindelijk wakker en gaf een paar interviews, na een lange periode van non-communicatie. Maar veel had ze niet toe te voegen, behalve verwijzingen naar de federale regering.
• Voor wie nog nooit van Morreale (PS) had gehoord, hier nog even het lijstje van alle acht (!) ministers van Volksgezondheid die eventueel De Block concurrentie zouden kunnen aandoen op vlak van communicatie, want ook zij zijn bevoegd:
  • Maggie De Block (Open Vld), federaal
  • Wouter Beke (CD&V), Vlaanderen
  • Christie Morreal (PS), Wallonië
  • Bénédict Linard (Ecolo), Franse Gemeenschap
  • Valérie Glatigny (MR), Franse Gemeenschap
  • Elke Van den Brandt (Groen), Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en Vlaamse Gemeenschapscommissie
  • Alain Maron (Ecolo), Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en Franse Gemeenschapscommissie
  • Antonios Antoniadis (SP), Duitstalige Gemeenschap
• Merk op dat er zo, qua ideologisch evenwicht, drie groene ministers, twee socialisten, twee liberalen en één christendemocraat bevoegd zijn.

Tussen de regels: Iedereen kijkt natuurlijk ook naar premier Sophie Wilmès (MR) en hoe zij het ervan afbrengt.

• Sommigen zien het optimistisch: “Deze crisis biedt Wilmès de kans om zich echt te manifesteren als dé premier van dit land”, zo schrijft De Standaard. “Zoals Jan Jambon (N-VA) na de terreuraanslagen in de regering-Michel als neveneffect het aureool van goede bestuurder kreeg, kan het premierschap van Wilmès nu wat extra kleur krijgen.”
• Een neveneffect dus, waar de premier op zou moeten hopen. Haar optreden gisteren overtuigde nochtans niet meteen, ondanks de felle armbewegingen en grote gebaren in haar inleidende speech voor De Block aan het woord kwam: zoals gezegd, zowat iedereen staat voorlopig in de schaduw van Maggie.
• Maar het punt is al eerder gemaakt: zou deze coronacrisis niet het ideale moment zijn om te schakelen in de regeringsvorming?
• Verschillende insiders maken zich in elk geval op voor zo’n scenario: dat er vanuit de restregering nu een ‘noodprogramma’ wordt gemaakt, waarbij rond Wilmès een ‘noodploeg’ wordt gebouwd, en Dewael het stokje doorgeeft aan de premier. “Je zal het zien, met coronakoortsige ijver kan dan plots iets in gang gestoken worden”, zo zegt een betrokkene.
• Het is in elk geval duidelijk voor een aantal gesprekspartners, dat de huidige opdrachthouders Patrick Dewael (Open Vld) en Sabine Laruelle (MR) graag het initiatief willen doorgeven en hun opdracht in andere handen duwen. Daarbij hoeft zelfs niet gewacht te worden tot volgende week maandag, volgens één bron.
• Het zou dan logischerwijze aan Wilmès en haar restregering zijn, om daar de kern te vormen van een beperkt kabinet, met beperkte opdracht, om de grote “uitdagingen” van de coronacrisis aan te pakken: de zogenaamde ‘coronacoalitie‘ waar CD&V-voorzitter Joachim Coens al vorige week over sprak.
• Meteen zou CD&V dan wel helemaal omringd zijn door Vivaldisten: zowel MR als Open Vld, aangevuld met socialisten en eventueel groenen, kunnen het ‘beperkte kabinet’ stutten. Kan CD&V wel mee in dergelijk scenario? Die vraag duikt steeds weer op.
• Vraag is of de premier en haar partij met voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) nu wel klaar zijn voor dat scenario. Toen Dewael en Laruelle aan zet werden gebracht, deed Bouchez er alles aan om “zijn premier” niet in gevaar te brengen, of te snel te handelen. Is nu dan, zo’n twee weken later, het moment wel rijp om te schakelen?

In de wandelgangen: Erg veel gebeurt er overigens nog steeds niet bij de twee koninklijke opdrachthouders. De contacten gaan verder, maar aan een gezapig tempo. De PS-voorzitter is nog niet opnieuw ontvangen. De N-VA-voorzitter ondertussen wel al. Vraag is vooral wanneer er een versnelling hoger geschakeld kan worden.

Om rekening mee te houden? Elke begrotingsoefening wordt hoe dan ook niet gezelliger, dankzij dat coronavirus.

• Ook dit is geen ‘nieuws’: al een aantal dagen is duidelijk aan het worden dat donkere wolken zich samenpakken boven de wereldeconomie. Nu komt er een rapport van de OESO, de vereniging van geïndustrialiseerde landen, dat waarschuwt: ­’Coronavirus: de wereldeconomie in gevaar’.
• De OESO voorspelt dat de wereldeconomie vertraagt, van een groei van 2,9 procent naar 2,4 procent. Dat is het laagste cijfer sinds 2009. De vertraging zit, niet verwonderlijk, vooral in China in het eerste kwartaal.
• Maar dat bovenstaande scenario is het optimistische: in een negatiever scenario gaat de groei naar zo’n 1,4 procent, en valt ze dus helemaal terug. In dat geval is de crisis in China veel zwaarder, en gaat de economie daar bijna in recessie.
• Belangrijkste tegenmaatregel volgens de OESO: meer geld in omloop brengen. Dat wapen, dat na de bankencrisis van 2009 ook massaal werd ingezet door de centrale banken overal ter wereld, zou dus nu opnieuw gebruikt kunnen worden.
• De beurzen reageerden in elk geval al positief. Vraag is of de spaarders zo blij moeten zijn: zij verloren de afgelopen jaren veel geld door die politiek van de centrale banken, terwijl de gemiddelde bank opnieuw steenrijk werd na die crisis, die nochtans door henzelf veroorzaakt was.
• Overigens stellen ook drie van de vier grootbanken hun vooruitzichten voor de Belgische economische groei in 2020 bij. Die komt nu op 0,8 procent nog, in plaats van 1 procent groei. Niet verwonderlijk is het vooral de impact op de export en uiteraard het consumentenvertrouwen.
• En wat de OESO zegt, wordt al bevestigd door de Amerikaanse én Europese Centrale banken: “We staan klaar om passende en gerichte maatregelen te nemen, indien nodig en evenredig met de onderliggende risico’s”, zo verklaarde de baas van de ECB, Christine Lagarde. Met andere woorden: weer meer geld in het systeem pompen.

Ondertussen bij Open Vld: Terwijl normaal gezien Bart Tommelein (Open Vld) morgen z’n ‘plan Bart’ lanceert, komt Egbert Lachaert (Open Vld) vandaag al met een heus e-book.

• Het gaat hard tegen hard bij Open Vld, wat de plannen betreft. Gisteren al lekte hier het ‘plan Bart‘ uit: een tiental puntjes, met een flashy website, om de kandidatuur van Tommelein inhoudelijk wat kracht bij te zetten. Morgen, op 4 maart, gaat het officieel voorgesteld worden.
• Maar Lachaert wil hem nu voor zijn: hij lanceert zowaar een boek online, om z’n voorstellen wat te onderbouwen en kracht bij te zetten. Uiteraard speelt mee dat Lachaert graag wil laten zien dat hij inhoudelijk ‘zwaarder weegt‘ dan Tommelein, die door het kamp-Lachaert graag wordt weggezet als ‘intellectueel te licht’.
• Op 66 pagina’s legt Lachaert een heel pak voorstellen neer. Die zijn niet bepaald voorzichtig of flets: zo pleit hij onomwonden voor een tewerkstellingsgraad van liefst 80 procent. Dat zou een enorme omslag op de arbeidsmarkt vergen: hoe je dat straks aan de PS uitlegt of met hen een regering maakt, is dan toch een raadsel.
• Misschien wel het interessantste voorstel van Lachaert: een hervorming van de aanpak van de begroting én van regeringsvorming: als na zes maanden er geen federale regering is die een begroting opstelt en indient bij Europa, komt er een afspiegelingscollege.
• “De partijen die deel uitmaken van de Vlaamse en de Waalse Regering worden dan verplicht samen een begroting in te dienen bij Europa en de regering te bezetten met één minister per partij. Omdat onze hoofdstad niet vertegenwoordigd is, zou de Brusselse Gewestregering één lid kunnen afleveren van de federale regering. Indien die regering geen begroting indient, worden de dotaties aan de gewesten, gemeenschappen, en ook de weddes van alle nationale politici met 20 procent verminderd”, zo schrijft hij.