De onvrede binnen de Europese Unie over de acties van de Hongaarse premier Viktor Orbán blijft groeien. Orbán is bezig met een reeks ‘vredesmissies’ en heeft al Oekraïne, Rusland, China en de Verenigde Staten bezocht. Deze acties zetten kwaad bloed bij andere EU-lidstaten, die de bruuske diplomatie van Orbán niet passend vinden binnen de gezamenlijke Europese agenda.
Sinds Hongarije het roterend voorzitterschap van de Raad van de EU overnam van België, profileert Viktor Orbán zich als vredestichter. Een bezoek aan Oekraïne om president Volodymyr Zelensky te ontmoeten werd aanvankelijk nog goedgekeurd. De spanning liep echter op toen Orbán naar Rusland en China trok om respectievelijk Vladimir Poetin en Xi Jinping te spreken. Na zijn ontmoeting met Xi verklaarde Orbán: “De president vertelde me dat China zijn inspanningen zal voortzetten om de voorwaarden voor vrede te creëren.”
Dit stuitte op verzet van de EU-leiders, aangezien China logistieke steun verleent aan Rusland, terwijl de EU de kant van Oekraïne kiest in de oorlog. Orbáns voorkeur om de banden met Rusland en China aan te halen, is voor de EU een doorn in het oog.
EU onder druk
Als gevolg van deze acties kreeg de Hongaarse gezant bij de EU, Bálint Ódor, een flinke uitbrander. Volgens Politico duurde deze verbale berisping ruim twee uur, waarbij alleen Slowakije zich niet uitsprak. Een hoge EU-diplomaat vertelde: “Het is ongekend dat het voorzitterschap op zo’n manier door alle anderen wordt berispt.”
Hongarije verdedigt de missies als persoonlijke initiatieven van Orbán. János Bóka, de Hongaarse minister voor Europese Zaken, benadrukte dat de bezoeken “niet werden gevoerd op basis van een mandaat van de Europese instellingen of in naam van de Europese Unie of een van haar instellingen.”
De meeste EU-ambassadeurs zijn het niet eens met deze uitleg. Ze bekritiseerden de timing en het feit dat Orbán op sociale media hashtags gebruikte die verband houden met het voorzitterschap. De verdeeldheid binnen de EU wordt hierdoor versterkt. Hongarije koos als slogan voor zijn voorzitterschap ‘Make Europe great again’, maar een diplomaat merkte schertsend op dat het voorzitterschap “op dit moment vooral draait om het weer groot maken van Rusland.”
Het beruchte artikel 7
Hoewel er ongenoegen heerst, lijkt er weinig tegenin gebracht te kunnen worden. Voor aanvang van het roterend voorzitterschap was er het idee dat de volgorde gewijzigd kon worden of dat Hongarije’s termijn ingekort zou kunnen worden. Maar nu het voorzitterschap begonnen is, wil niemand de regels veranderen. Juridisch gezien zou dit een slecht idee zijn, aangezien Hongarije het perfect zou kunnen aanvechten.
Europarlementslid Riho Terras uit Estland verzamelt steun om artikel 7 van het EU-verdrag tegen Hongarije in te roepen. Dit artikel kan het stemrecht van een lidstaat opschorten bij schending van fundamentele EU-waarden. Hoewel het proces complex en ingrijpend is, overwegen sommige lidstaten praktische maatregelen, zoals het boycotten van informele ministervergaderingen. Diplomaten omschreven de reprimande tegenover Ódor als een “gele kaart”.