Vliegtuigpassagiers worden tijdens hun reis blootgesteld aan hoge niveaus van ultrafijne luchtvervuiling. Dat blijkt uit een recente studie van Franse onderzoekers, die aantoont dat vooral tijdens het boarden, taxiën en landen schadelijke deeltjes in grote concentraties aanwezig zijn. De bevindingen roepen vragen op over de impact op de gezondheid van passagiers, luchthavenpersoneel en omwonende

Ultrafijne deeltjes zijn zo klein dat ze met het blote oog niet zichtbaar zijn en vaak niet worden meegenomen in klassieke luchtkwaliteitsmetingen. Toch vormen ze een aanzienlijk gezondheidsrisico, omdat ze diep in de longen en zelfs in de bloedbaan kunnen doordringen. Volgens de onderzoekers wordt hun effect in de luchtvaartcontext sterk onderschat.

Piekvervuiling tijdens boarden en taxiën

Voor het onderzoek namen wetenschappers gespecialiseerde meetapparatuur mee aan boord van commerciële vluchten die vertrokken van Paris Charles de Gaulle naar verschillende Europese bestemmingen. De metingen tonen aan dat de concentraties ultrafijne deeltjes bijzonder hoog opliepen tijdens het boarden en taxiën. In sommige gevallen werden niveaus gemeten die door de Wereldgezondheidsorganisatie als hoog worden geclassificeerd.

Op kruishoogte verbeterde de luchtkwaliteit in de cabine merkbaar, doordat de lucht grotendeels wordt gefilterd en ververst. Tijdens de daling en nadering van de luchthaven stegen de concentraties echter opnieuw, vermoedelijk door de nabijheid van andere vliegtuigen en intensief vliegverkeer.

Zwarte koolstof vormt extra risico

Naast ultrafijne deeltjes registreerden de onderzoekers ook verhoogde niveaus van zwarte koolstof wanneer vliegtuigen aan de grond stonden. Die stof ontstaat onder meer bij de verbranding van kerosine en wordt gelinkt aan ademhalings- en hartproblemen.

De resultaten zijn extra verontrustend in het licht van de verwachte groei van het luchtverkeer. Dit jaar zal het aantal vliegtuigpassagiers wereldwijd voor het eerst de kaap van 5 miljard overschrijden.

Impact reikt verder dan de luchthaven

De studie toont aan dat de vervuiling niet beperkt blijft tot de luchthaven zelf. Ultrafijne deeltjes afkomstig van Charles de Gaulle Airport werden ook gemeten in omliggende woongebieden, waar de concentraties vergelijkbaar waren met die langs drukke verkeerswegen.

Gelijkaardige resultaten werden vastgesteld rond London Gatwick, waar de gemeten niveaus hoger lagen dan op de grote invalswegen in het centrum van Londen. Ook luchthavens zoals Heathrow zouden een merkbare invloed hebben op de luchtkwaliteit in brede stedelijke regio’s.

Blinde vlek in gezondheidsonderzoek

Volgens de onderzoekers is er nog te weinig aandacht voor de gezondheidseffecten van luchthavengerelateerde luchtvervuiling. Miljoenen luchthavenmedewerkers en mensen die in de buurt van luchthavens wonen, worden mogelijk langdurig blootgesteld aan deze schadelijke deeltjes, zonder dat de risico’s voldoende in kaart zijn gebracht. De studie pleit daarom voor uitgebreider onderzoek en strengere monitoring van ultrafijne luchtvervuiling in en rond luchthavens.