Minister van Economie Kris Peeters (CD&V) legt de discussie over 170 miljoen jaarlijkse subsidie voor de distributie van papieren kranten en magazines op tafel. Die royale overheidssteun aan BPost ligt juridisch, maar ook economisch en ethisch onder vuur. Want het is oneerlijke concurrentie, geen duurzame manier van media ondersteunen én het houdt een bijzonder milieubelastende en verspillende industrie in stand.

Opvallend: de regering is in lopende zaken, en heeft met 52 zetels in de Kamer absoluut geen meerderheid, maar toch wil vicepremier en minister van Werk Kris Peeters (CD&V) het dossier van het omstreden contract alsnog aansnijden, nog voor de verkiezingen, zo bericht De Tijd vandaag. Want, zo redeneert hij, als er aanpassingen moeten komen aan het contract, moet er tijd genoeg zijn.

Het gaat dan ook om erg veel geld, en erg veel economische belangen. BPost krijgt elk jaar van de staat zo’n 170 miljoen euro, om de distributie van papieren kranten en tijdschriften te voorzien. Veel transparantie over dat contract is er niet: het origineel is nooit vrijgegeven door de overheid.

Geen eerlijke concurrentie

Om te beginnen gaat dit soort subsidie in tegen elke vorm van eerlijke concurrentie in de mediasector. De overheid geeft binnen de mediasector op arbitraire wijze enorme financiële injecties aan bepaalde klassieke spelers, en niet aan nieuwkomers. Van een level playing field is geen sprake, integendeel.

Er zijn ondertussen wel een heel pak valabele argumenten te geven waarom een hernieuwing van het contract met BPost een bijzonder slecht idee is. Bovendien gaat die keuze om bepaalde spelers te bevoordelen in tegen elke drang naar innovatie. Want men ondersteunt een oude industrietak, en maakt geen radicale keuze om in het digitale te investeren of het mee een duwtje in de rug te geven. Dat is absurd, zeker op het moment dat onze media-industrie alle mogelijke hulp nodig heeft om digitaal klaar te zijn om de strijd aan te gaan met nieuwe giganten als Facebook of Google.

Het contract voor de bedeling van kranten, een subsidie van 170 miljoen, loopt eind 2020 af. Nu openen we al het debat want alternatieve bedelingen vergen veel voorbereiding. Alle opties liggen op tafel. @radio1be

— Kris Peeters (@peeters_kris1) 30 januari 2019

Uitgevers met grote oplagen profiteren

Verder gaat het niet om kleine bedragen: stel u voor dat de overheid elk jaar 170 miljoen euro zou reserveren om de mediasector toe te laten de omslag te maken naar een digitaal tijdperk. Dat zou een enorme boost kunnen zijn om de mediasector kwalitatief te versterken, en de journalistiek te laten bloeien. Het huidige subsidiemechanisme ‘stuurt’ op geen enkele manier: het is puur per oplage dat klassieke mediaspelers profiteren. Uitgevers met grote oplagen, voor de populaire titels, profiteren dus meer dan kleinere spelers die kwaliteitspublicaties uitgeven.

Bijzonder vervuilend

Een derde goede reden om deze maatregel af te schaffen, is dat ze ingaat tegen elk logisch denken over duurzaamheid. Papieren publicaties met dergelijke financiële injecties blijven ondersteunen, is in tijden van klimaatdiscussies bijna wraakroepend: de overheid houdt zo dagelijkse verspilling van grondstoffen, van energie, van brandstof in stand. Drukken op papier is erg milieuvervuilend, dagelijkse fysieke distributie van kranten en tijdschriften via de weg erg kostelijk en milieubelastend. Voor een product dat we weggooien in de prullenmand.

Sterke lobby

Tenslotte gaat het in tegen elke logica van goed bestuur om het contract van BPost nu al opnieuw te lanceren. Want tegen dergelijke staatssteun loopt een zware juridische procedure bij Europa, de zaak is hangende bij het Europees hof in Luxemburg. De kans is erg groot dat de Belgische staat die juridische clash verliest. Waarom zou minister van Economie Kris Peeters (CD&V) dan dergelijke maatregel erdoor duwen, die juridisch op drijfzand is gebouwd, in een minderheidskabinet, in lopende zaken? De lobby van de klassieke media moet toch wel bijzonder sterk zijn, is de enige conclusie die je kan trekken, als dergelijke aankondigingen uit de koker van een ontslagnemende minister komen.