Het hele incident rond de klimaatmanifestatie van Extinction Rebellion op het Brusselse Koningsplein, afgelopen zaterdag, is een interessante politieke case.
Wat gebeurt er precies? Zaterdag kwam het tot een hevige clash tussen betogers en de ordediensten in Brussel. Daarbij greep de politie hard in toen die betogers zich niet aan het parcours hielden maar in de neutrale zone kwamen aan het Koningsplein. Waterkanonnen en pepperspray waren het gevolg. Dat leidde tot een hele reeks verontwaardigde tweets. En het ging om klimaatactivisten, de natuurlijke achterban van de groenen, Ecolo en Groen in Brussel, die meteen opgenaaid reageerden. “Buitensporig geweld” was de reactie van schepen van Klimaat Benoît Hellings (Ecolo), de sterke man van de Franstalige groenen in Brussel. En hij kondigde meteen aan dat hij z’n coalitiepartner, de Brusselse burgemeester Philippe Close (PS) eens flink zou ondervragen over het gedrag van de politie.
De details: Een man als Close moet je nu niet meteen op die manier, publiek via Twitter, in de hoek gaan zetten. Bovendien kwamen de groenen af met een redenering om uit te leggen waarom het optreden van de ‘Extinction Rebellion’ wél geoorloofd was: de stad Brussel heeft, onder impuls van Groen en Ecolo onlangs de ‘klimaatnoodtoestand’ uitgeroepen. En zo’n ‘noodtoestand’ zou dus het optreden van de betogers vergoelijken.
De reactie: Burgemeester Philippe Close (PS) is niet dezelfde als z’n voorganger, Yvan Mayeur (PS). Die had legendarische discussies met z’n korps, maar Close heeft al vanaf 2017, met de rellen aan op het Muntplein en het Beursplein een heel andere aanpak gehanteerd. “Ook ik vind het klimaat belangrijk. Maar ik ben geen Ecolo-militant, ik ben verantwoordelijk voor de openbare orde”, zo verklaarde hij in de Franstalige pers, verwijzend naar Hellings. Uiteindelijk hield het Brussels stadsbestuur een gemediatiseerd overleg tussen Close en Hellings, en werden de plooien schijnbaar plat gestreken.
Waarom dit gebeurt: Het hele incident staat symbolisch voor de strijd die bezig is tussen PS en Ecolo in Brussel. Daarbij komt het telkens terug op de kernvraag: wie is in feite de baas? In het Brusselse gewest haalde Ecolo meer stemmen dan de PS, in Brussel stad bleef de PS wel de grootste. Maar bij de Franstalige socialisten is de mindset toch duidelijk: zij en niemand anders zijn de baas. Alleen is het dus verschieten hoe Ecolo haar nieuw gewonnen assertiviteit uitspeelt, en niet in een hoekje kruipt. Zeker niet als haar achterban wordt aangepakt in wat zij als een ’thuismatch’ zien.
Om rekening mee te houden? Het is een zoveelste uiting van wrijvingen tussen de groenen en de socialisten. Bij de PS zitten ze niet zomaar te wachten op paars-groen, zoveel is ook wel duidelijk. In Wallonië deden ze er alles aan om de groenen mee te sleuren in een coalitie, om ze mee in bad te trekken. Maar dat is slim gespeeld, zeker omdat Ecolo mathematisch niet nodig is in zo’n regering. Dan kan je eerst wel weken onderhandelen, zelfs over een zogenaamde klaproos-regering, een minderheidskabinet van PS en Ecolo, maar uiteindelijk zit Ecolo nu wel vijf jaar vast in een paars kabinet waarin ze niet nodig zijn. Dat is zeker op lange termijn voor de groenen geen ideale situatie. Voor de PS is dat wel perfect: Ecolo kan nu zelfs nooit meer federaal vol in oppositie gaan tegen gelijk welke regering die er komt. Ze zitten immers in Wallonië midden in bad met Elio Di Rupo (PS).
The big picture? In kringen rond de paars-gele formatie zijn dezelfde soort geluiden te horen. De groenen zijn te moeilijk, te amateuristisch, te naïef. En ze zijn vooral in Franstalig België sinds 26 mei te arrogant. Daar is de PS blijkbaar, volgens de spinners, ook van overtuigd geraakt. “Hoe gaan die groenen 11 miljard besparen? En dat is nog maar het begin hé. Met Ecolo kan je gewoon niet deftig het land besturen.”
De essentie: Uiteraard is niets wat je vandaag hoort in de Wandelgangen van de Wetstraat 100 procent betrouwbaar. En één incident in Brussel maakt nu niet meteen het verschil in de verhoudingen tussen partijen. Maar dat de rellen, en bijhorend optreden van Ecolo, niet echt veel goed gedaan hebben aan de relaties tussen rood en groen, is wel duidelijk.