De bioscoop blijft voor ons de plaats bij uitstek om te schuilen voor de wrede wereld. Nochtans kan je ook daar geconfronteerd worden met wreedheid. Zoals in The Mauritanian dat het verhaal verteld van een jongeman die vijftien jaar opgesloten werd in Guantánamo. Of zoals in Falling, waarin John dient om te gaan met zijn wrede vader Willis.

The Mauritanian: helemaal op het einde komt de echte schok

Films over terrorisme, Hollywood is er wat voorzichtiger mee geworden. Uiteraard, een film als Zero Dark Thirty kan. De jacht op Osama Bin Laden en – belangrijk! – de overwinning daarin van de Verenigde Staten: uiteraard willen we dat verfilmen! Maar van de lelijke kant van de eigen geschiedenis blijft men toch liefst nog weg. Tenzij die ‘men’ Kevin Macdonald heet, natuurlijk, de regisseur die bekend werd met The Last King Of Scotland en State Of Play.

Met The Mauritanian vertelt Macdonald over de schandvlek die Guantánamo Bay heet aan de hand van het waargebeurde levensverhaal van Mohamedou Slahi. In 2001, zo’n twee maanden na 9/11, wordt Slahi in zijn thuisland opgepakt. Vandaar werd hij getransporteerd naar een gevangenis in Jordanië en van daaruit weer naar Afghanistan om dan tot slot naar Guantánamo Bay te verdwijnen. Al die tijd werd zijn familie niet ingelicht en werd hem niets ten laste gelegd.

Nog eens drie jaar later komt de zaak Nancy Hollander (Jodie Foster) ter ore, hier vertolkt door Jodie Foster. Zij wordt aangetrokken door de zaak en samen met Teri Duncan (Shailene Woodley) wil ze uitzoeken welke misdaden Slahi precies ten laste worden gelegd. Hun onderzoek kruist met dat van Stuart Couch (Benedict Cumberbatch) een militair jurist van wie verwacht wordt dat hij Slahi voor de rechtbank brengt.

Bovenstaande namen maken het duidelijk: Kevin Macdonald kon op een topcast rekenen en ze kwijten zich stuk voor stuk prima van hun taak. Maar het is Tahar Rahim die we kennen van Netflix-reeksen The Serpent en The Eddy en die in een verder verleden indruk maakte in Un Prophête die in deze cast met toppers de grootste indruk maakt, zowel in scènes die zich in het heden als in het verleden afspelen.

De lange sequentie waarin Slahi gemarteld wordt blijft ons na het kijken nog het langst bij. En het is dat natuurlijk dat Macdonald wil vertellen. Niet dat Slahi zo’n onschuldig onbeschreven blaadje is – hij trainde voor al-Qaeda in 1991 en kende mensen die met onfrisse zaakjes bezig waren – maar wel dat mensen tweede kansen in het leven verdienen en van overtuiging kunnen veranderen. Na twee maanden ging Slahi van al-Qaeda naar huis, hij ging naar school en kreeg een studiebeurs om in Duitsland te studeren. Een kans die hij met beide handen greep.

The Mauritanian is dus zeker een oké film, maar is ook weer niet onvergetelijk. De regie van Macdonald kon strakker, de eerste helft van de film is niets dat we niet eerder gezien hebben en is zelfs ietwat voorspelbaar, maar het is het tweede deel van de film dat indruk maakt. Hoewel we daar al geschokt werden, is het aan te raden om helemaal tot op het einde te blijven zitten.

Daar leren we dat de regering-Obama in beroep ging tegen de vrijlating van Slahi, dat Slahi nog enkele jaren in de cel moest blijven (in totaal bijna vijftien jaar) en dat van de 779 gevangen die ooit in Guantánamo zaten er ooit maar acht veroordeeld werden. Bij drie van hen werd de veroordeling teniet gedaan door het Hooggerechtshof. Dat zijn de cijfers die we willen laten inzinken.

Score: 7/10

Falling: nogal repetitief, maar met het hart op de juiste plaats

Het enige moment dat we jaloers waren op Danira was toen Viggo Mortensen te gast was in haar talkshow Vandaag op één om te praten over zijn regiedebuut Falling. Mortensen – die er intussen 62 is – is dus niet alleen acteur, schilder en dichter, maar nu ook officieel regisseur.

Falling is wat ze een passieproject noemen. Mortensen regisseerde, schreef het scenario, was ook producer van dienst en werkte mee aan de muziek. Hij acteert ook zelf in de film, al was dat oorspronkelijk niet de bedoeling, maar het bleek een doeltreffend middel om de film gefinancierd te krijgen. Mortensen heeft zichzelf voor al zijn werk immers nooit betaald. Het geld dat eigenlijk zijn loon moest zijn, ging meteen terug naar de film.

In Falling zien we het verhaal van Willis Peterson, een boer die er erg conservatieve ideeën op nahoudt, maar door vergevorderde dementie niet langer alleen kan blijven. Zijn zoon John komt ‘m ophalen en neemt ‘m mee naar Los Angeles om daar samen naar een oplossing te zoeken. Tot die oplossing er is, verblijft Willis bij John’ thuis en diens partner Eric.

Falling is geen autobiografische film, al leden ook beide ouders van Mortensen, zijn stiefvader en zijn grootouders aan dementie. De kiem van deze film was de begrafenis van zijn moeder. Daar hoorde zoonlief allerlei verhalen die volgens hem niet op die manier gebeurd waren. In het vliegtuig huiswaarts begon het idee te rijpen om een film te maken over hoe onbetrouwbaar het geheugen is.

De beste film over de onbetrouwbaarheid van het geheugen hebben we nog maar pas gezien en speelt ook nog in de zalen: The Father. Het beeld dat in Falling van dementie geschetst wordt, is veeleer klassiek en sympathie opbrengen voor het personage Willis terwijl hij heel de tijd loopt te roepen en te schelden en zijn wereldbeeld heeft laten bepalen door xenofobie en homofobie is moeilijk. Falling is dan ook veel meer een film over familie dan over dementie. Meer dan over de ziekte is dit een film over vader en zoon die elkaar ergens onderweg zijn kwijtgeraakt omdat de zoon zich niet ontwikkelde tot de zoon die zijn vader voor ogen had.

Familiehistories kunnen pijnlijk zijn, dat weet iedereen, en soms is de schade te groot om nog te herstellen. Willis heeft zich in die positie gebracht. Hij heeft zich ingegraven in wrok, hij is boos op alles en iedereen. In de knapste en meest intense scène verwijt John zijn vader dat die nooit “Ik hou van jou” zei, of “Sorry.” De vader van zijn kant had dan weer nooit het gevoel liefde te krijgen van zijn zoon en dochter. “Nooit kreeg ik het voordeel van de twijfel”, zegt hij. “Nooit keken jullie naar mij zoals jullie naar jullie moeder keken.” Daar zit de onuitgesproken pijn van het leven en het hart van de film.

Falling is iets te klassiek en te repetitief om echt indruk te maken, maar is wel een film met hart op de juiste plaats. En Viggo, die wensen we voor zijn volgende film een loon toe.

Score: 6/10