Een nieuw onderzoek van de UGent en safe.brussels waarschuwt voor de explosieve toename van crackgebruik in Brussel. De problematiek wordt sterk gelinkt aan armoede en dakloosheid, met een steeds zichtbaarder gebruik in de openbare ruimte.
Het crackgebruik in Brussel is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dat blijkt uit een recente studie van het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (UGent) en het Observatorium van safe.brussels. De onderzoekers spreken van “een explosief fenomeen” dat steeds zichtbaarder wordt in de publieke ruimte, vooral in stations en parken.
Onderzoekers bevroegen 104 crackgebruikers en vulden dit aan met getuigenissen van professionals uit de hulpverlening, politie en het openbaar vervoer. De drug is volgens respondenten “op elke straathoek” verkrijgbaar, vergelijkbaar met “kauwgom in een winkel kopen”.
Wie zijn de gebruikers?
De overgrote meerderheid van de crackgebruikers is man (84 procent), met een gemiddelde leeftijd van 44 jaar. Slechts een derde heeft een vaste woonplaats, terwijl meer dan de helft recent op straat heeft geslapen. Vrijwel alle gebruikers leven van een leefloon, een uitkering of hebben helemaal geen inkomen.
Van feestproduct naar overlevingsmiddel
De problematiek is verschoven van heroïne naar crack, nu die eerste drug moeilijker verkrijgbaar is. Crack wordt zelden recreatief gebruikt. Een hulpverlener verwoordt het in het rapport: “Tien jaar geleden was crack een feestproduct, nu is het een overlevingsproduct.”
De relatief lage prijs maakt crack toegankelijk voor mensen in armoede. Dealers spelen hierop in door kleine doses aan te bieden voor slechts vijf euro. Gebruikers consumeren crack vaak in intensieve cycli, soms dagen achter elkaar zonder slaap of voedsel.
Van ontsnapping tot overleven
Volgens het onderzoek gebruiken veel mensen crack als copingstrategie voor psychologische moeilijkheden en het leven op straat. “Om te vergeten dat ik besta”, verklaart een gebruiker in het rapport. “De situatie waarin ik nu ben, is niet gemakkelijk. Het helpt je om vol te houden”, getuigt een ander.
Het effect van crack wordt beschreven als intens maar kortstondig. “Het effect van crack duurt maar tien seconden, maar het zorgt ervoor dat je alles vergeet, je problemen die je snel wil vergeten”, vertelt een gebruiker. Anderen verklaren dat ze op straat wakker moeten blijven om niet bestolen te worden, en dat crack hierbij helpt.
Het onderzoek pleit voor een geïntegreerde aanpak die niet alleen het crackgebruik aanpakt, maar ook de onderliggende problemen zoals armoede en huisvesting. Men schat het aantal daklozen in Brussel inmiddels op zo’n 10.000 personen.