Mensen met duizenden volgers op Instagram kunnen daar heel wat geld mee verdienen. Merken betalen grof geld om hun naam te vermelden in een foto of op een story. Maar is dat wel helemaal koosjer?

Wie geregeld door Instagram scrolt, heeft het waarschijnlijk wel al gezien. Veel zogenaamde influencers worden betaald voor hun foto’s op Instagram. En de ene is daar al wat opener over dan de andere. Maar wat is er nu wel en niet toegelaten op Instagram?

Temptation Island

Als je de deelnemers van het nieuwe seizoen van Temptation Island volgt op Instagram heb je sowieso al allerlei merken zien passeren. Zo hadden Yana en Megan lovende woorden over de praktijk waar ze lipfillers lieten zetten en gaven ze daarna nog een lipvergroting weg.

Maar ook Tim maakt gretig gebruik van merken op zijn Instagramprofiel. Zo pakte hij onlangs uit met zijn eigen condooms, waarvoor hij fotocondoom.nl uitvoerig bedankte.

Maar mag dit allemaal zomaar? Moeten ze niet duidelijker maken dat het hierbij eigenlijk om reclame gaat?

Commotie

De Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC) stuurde afgelopen jaar brieven naar bijna honderd influencers om hen op de hoogte te brengen dat ze “duidelijk en opvallend” moeten aangeven dat een foto deel uitmaakt van een commerciële deal.

Vooral de Kardashian-clan stond daarbij in de vuurlinie. De razend populaire familie werkte namelijk vaak samen met verschillende merken, die ze in hun omschrijving vermeldden. Maar deze boodschappen in de omschrijvingen van foto’s volstond niet volgens de Federal Trade Commission.

Wanneer je toen een boodschap opnam in de beschrijving van je foto, kon je in veel gevallen die boodschap niet zien op de mobiele app, omdat je daar enkel de eerste 3 regels van de beschrijving kan lezen.

Verder haalden ze aan dat hashtags als #sp of #partner onvoldoende waren om aan te tonen dat een foto gesponsord werd. Maar ook de duidelijkere hashtags #sponsored, #spon of #ad volstonden volgens de FTC niet.

Betaald partnerschap

Daarom heeft Instagram zelf een functie ontworpen waarmee gebruikers “duidelijk en opvallend” kunnen aangeven dat ze voor een bepaalde foto een vorm van betaling hebben ontvangen.

Je hebt het misschien al gemerkt bij grote Amerikaanse influencers, zoals Gigi Hadid, Kendall Jenner en Selenda Gomez. Sinds enkele maanden staat er bij sommige foto’s het zinnetje “Betaald partnerschap met …” boven foto’s op Instagram. Dit is een functie die verschillende grote profielen gekregen hebben om duidelijk te maken dat een foto deel uitmaakt van een commerciële deal. Deze functie kan gebruikt worden op gewone Instagramposts, maar ook op Instagram Stories.

Met deze functie komt Instagram dus tegemoet aan de bepalingen beschreven door de Amerikaanse Federal Trade Commission. Die natuurlijk enkel betrekking hebben op Instagramgebruikers uit de Verenigde Staten. Maar hoe zit dat dan in andere landen?

Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk, waar de zogenaamde influencers ook razend populair zijn, heeft de overheid eveneens moeten ingrijpen bij het gebruik van sponsordeals op Instagram. Daar ligt de regulering in de handen van de CMA, de Competition and Markets Authority.

“Hoewel het perfect legaal is om producten te adverteren via sociale media, blogs, video’s en andere online publicaties, is het belangrijk dat dit op een eerlijke en open manier gebeurt en in overeenstemming met de wetgeving inzake consumentenbescherming”, liet de CMA weten in een open brief aan marketingafdelingen, marketingagentschappen en hun cliënten.

En ze nemen dit serieus, want vorig jaar nog werd een Instagrampost van de make-upblogster Sheikhbeauty verwijderd. Op die foto promootte ze Flat Tummy Tea, met de boodschap: “@flattummytea 20% korting!!!! Als je me al een tijdje volgt dan weet je dat ik het gebruik en ik voel me echt minder opgeblazen en ik heb een plattere buik … oh yessss”. Deze foto werd geblokkeerd omdat er nergens duidelijk gemaakt werd dat de blogster wel degelijk betaald werd voor deze post.

Binnen het Verenigd Koninkrijk zijn influencers dus, net als in de Verenigde Staten, verplicht om gebruik te maken van de “Betaald partnerschap met …”-functie, omdat er anders maatregelen getroffen zullen worden.

Nederland

Onze noorderburen hebben een specifieke Reclamecode Social Media (RSM). Daarin staat beschreven wat er precies kan en mag op sociale media.

Zo moet reclame via sociale media “duidelijk en als zodanig herkenbaar” zijn. Wanneer de “verspreider” geld of een vergoeding in natura heeft ontvangen van de adverteerder, moet ook dat duidelijk gemaakt worden in de omschrijving.

De code geeft verder een lijst met mogelijke manieren om dit duidelijk te maken. Zo geven ze een paar suggesties voor hashtags, waaronder #spon, #paid, #adv en #prom. Alsook een paar standaardzinnetjes zoals “Ik ben betaald door <merk>” of “Ik ontving <productnaam> van <merk>”.

Maar nu Instagram zelf een functie heeft ontworpen om dit aan te geven, merk je dat veel Nederlandse influencers deze optie gebruiken.

België

In ons land tot slot zijn er geen specifieke bepalingen in verband met reclame op sociale media. Deze advertenties vallen daarom onder de bepalingen beschreven in het mediadecreet met betrekking tot product placement.

Deze wetgeving is echter geschreven met het oog op televisie en heeft geen specifieke regels in verband met advertenties of sponsoring op sociale media. Die wetgeving bepaalt bijvoorbeeld dat bij een programma dat product placement bevat het pp-logo duidelijk in beeld gebracht moet worden bij aanvang en op het einde van dat programma. Op sociale media is dat natuurlijk niet mogelijk.

Geen vrij spel

Toch betekent dit gebrek aan reglementering niet dat alles zomaar kan en mag in ons land. Wanneer je als influencer regelmatig gesponsord wordt voor foto’s, dan word je gezien als een zelfstandige en word je dus ook zo belast.

Heb je naast je ‘job’ als influencer een andere baan in hoofdberoep én je verdient minder dan 1.499 euro per jaar aan sponsordeals, dan word je vrijgesteld van de sociale bijdragen die je moet betalen als zelfstandige. Zit je boven dat bedrag dan ben je dus eigenlijk een zelfstandige en moet je die bedragen neertellen.

Dit wordt echter nog niet gecontroleerd en kan dus allemaal vrij gebeuren. Bovendien wordt er ook niets gezegd over de zogenaamde betalingen in natura. Waarbij influencers dus bepaalde dingen gratis ontvangen of gratis toegang krijgen tot bijvoorbeeld nachtclubs of saunacomplexen.

Belastingontduiking

Wie dus graag een centje wil bijverdienen via Instagram, moet toch met een paar dingen rekeneing houden. Want hoewel er in België dus geen wetgeving bestaat omtrent sponsoring op Instagram, moet je er dus in veel gevallen wel belastingen op betalen. En wanneer je dat dus niet zou doen, maak je je eigenlijk schuldig aan belastingontduiking.

Heb je dus de optie nog niet om “Betaald partnerschap met ..” aan je foto toe te voegen, dan maak je best in je omschrijving duidelijk dat het om een sponsordeal gaat.

Wij vragen ons toch af of Temptation-verleidster Yana en co hiervan op de hoogte zijn.