In Wildlife gaat Dieter Coppens samen met acht jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid op avontuur in het buitenland. In Thailand werken ze als vrijwilligers in een reservaat waar wilde dieren in nood worden opgevangen. De jongvolwassenen willen niet alleen een verschil maken voor de dieren, maar ook voor elkaar en voor iedereen die worstelt met mentale problemen. Door hun verhalen te delen, hopen ze anderen te inspireren om ook over hun eigen problemen te praten. Wij spraken met Dieter Coppens over de reis, de impact en psychische kwetsbaarheden.

Hoe was het om deze reis te maken met acht jongvolwassenen die een psychische kwetsbaarheid ervaren?

“Het was nieuw. Het was een hele mooie reis. We hebben veel gelachen samen en heel veel gehuild. Ik heb ontzettend veel bijgeleerd. Ik hoop dat we met wat we gedraaid hebben de mensen thuis ook veel kunnen bijleren. Het is een thema dat heel belangrijk is. Maar liefst één op de vijf Vlaamse jongeren worstelt met zijn mentale gezondheid, en dat is toch een heel groot cijfer. Er blijft altijd een zekere taboe rondhangen: de durf om erover te praten ontbreekt vaak, en vooral omdat het niet zichtbaar is, is het moeilijker te benoemen. Maar het was een heel fijne reis, en ik heb er veel van opgestoken.”

Is het omdat er nog steeds een taboe rondhangt dat jullie dit programma hebben gemaakt?

“Ja, dat blijft nog altijd moeilijk, hè. Er wordt al meer over gesproken dan vroeger, maar ik denk dat het nog veel beter kan. Voor veel mensen is het nog steeds moeilijk om erover te praten met de buitenwereld. Ze wachten er te lang mee en zoeken bijvoorbeeld geen hulp, of stellen dat te lang uit. Ik denk dat het zeker nodig is dat dit onderwerp opnieuw wordt aangekaart. Het gaat nu over acht jongeren, maar eigenlijk gaat het over iedereen.”

Wat opvalt, is dat ze veel lachen en al een goede band hebben. Hoe hebben jullie daarvoor gezorgd?

“Eerst en vooral zoek je naar mensen die hun verhaal willen doen, mensen die al ver staan in hun traject. Als we dit zouden doen met mensen die nog maar net begonnen zijn, zou dat niet mogelijk zijn. Deze mensen kunnen er al goed over praten. Er was dus zeker veel plezier, ook in wat we daar deden. Het vrijwilligerswerk met de wilde dieren was een mooie manier om samen te werken aan iets dat veel betekenis had: die dieren een beter leven geven dan ze daarvoor hadden. Het waren namelijk allemaal dieren in nood. Dat samenwerken creëert een band. Ik denk dus dat we een heel goede setting hebben gecreëerd waarin ze hun verhalen konden vertellen.”

Wat ook opviel, is dat ze allemaal zeer behulpzaam naar elkaar toe zijn.

“We zijn hier met acht lotgenoten onderweg. Ze zitten allemaal met iets in hun hoofd. Ze hebben allemaal iets gemeen, maar ze hebben ieder hun eigen problematiek. Dat is dus een beetje anders, maar ze hebben allemaal al therapie gehad en handvaten gekregen om met hun probleem om te gaan. Dat maakt dat ze allemaal heel goed kunnen luisteren. Daar viel mijn mond echt van open. Ze geven veel ruimte en zijn super behulpzaam. Ze zijn heel attent en lief voor elkaar omdat ze ook weten hoe het voelt.

Dat is het mooie aan lotgenoten. Net zoals bij Restaurant Misverstand, daar is het ook zo. Ze hebben gewoon ontzettend veel aan elkaar. Het mooie aan het maken van dit programma was dat ik het moest initiëren, maar die jongeren hebben minder hulp nodig dan bijvoorbeeld bij Down The Road. Daar hebben ze net iets meer begeleiding nodig. Hier hebben ze mij niet echt nodig, maar ik initieer hoe de gesprekken kunnen verlopen. Ik vind het veel mooier dat lotgenoten onder elkaar praten dan dat ik daar een rol in speel.”

Hoe belangrijk was het dat psychologe Dominique erbij was?

“Zij was heel belangrijk. Vanaf het begin heeft zij het traject van de casting mee gevolgd. Ze heeft met iedereen vooraf een gesprek gehad, maar ook met hun psycholoog, therapeut of psychiater. Tijdens de reis was ze er dan ook voor hen, wanneer ze behoefte hadden aan een gesprek met iemand die er verstand van heeft. Ik kan reageren als buitenstaander, maar ik ben geen psycholoog en heb geen inzichten in bepaalde problematieken. Het was ook super interessant voor ons, want zij kon dingen kaderen. Je zit toch vaak met vragen zoals ‘hoe kan dit?’ en ‘hoe ontstaat dit?’. En dat kan zij perfect uitleggen. Ze was dus ontzettend belangrijk.”

Hoe verschilde de voorbereiding in vergelijking met bijvoorbeeld Down The Road?

“Voor mezelf probeer ik me altijd voor de bereiden over het thema en de onderwerpen die aan bod komen, maar wil ik me ook niet te diep inlezen.  Bij Down The Road bijvoorbeeld stap ik er ook in, voorbereid, zonder veel extra te weten over de cast zelf. Ik wil dat ze me nog kunnen verrassen. Je moet fris zijn in je vraagstelling wanneer je vragen stelt op televisie. Als je je volledig inleest, denk je niet meer aan bepaalde dingen omdat je ze al weet. Als maker is het juist belangrijk om de vragen te kunnen stellen die ook bij de kijker leven. Anders blijven zij met veel vragen achter. Maar natuurlijk zorg ik er wel voor dat ik volledig mee op de hoogte ben over alle do’s en don’ts bij kwetsbare groepen.”

Wat willen de jongeren bereiken met het programma?

“Ze willen vooral bereiken dat anderen geholpen worden die met dezelfde problemen zitten, maar er nog niet over durven praten. Want erover praten blijft altijd heel moeilijk. Vaak zijn dat jongeren die hun ouders niet willen belasten. En dan blijft het in hun hoofd spoken, en blijft het daar te lang zitten. Door hun verhaal te vertellen, willen de jongeren aangeven dat als je iets voelt wat wij ook voelen, je moet praten met een therapeut of met je ouders. Zoek hulp of laat je begeleiden, want het helpt echt.”

Is dat wat jullie met dit programma willen overbrengen?

“Ja, zeker. Jongeren die zich misschien herkennen in een van onze jongeren of in hun problematiek, maar even goed volwassenen. Wij zijn gewoon ‘jong, maar wat ouder’. Het is een programma dat voor iedereen belangrijk is. We moeten echt zorgen voor ons mentaal welzijn.”

We zien je meerdere keren met tranen in de ogen staan. Welke impact had het op jou?

“Ik ben een nogal empathisch persoon. Ik heb altijd veel medeleven, maar Ik ben heel blij dat ik zo in het leven sta. Het zijn stuk voor stuk verhalen die onder je huid kruipen. Er zijn verhalen in de afleveringen die zo ingrijpend zijn. Je zou willen helpen, maar je kan eigenlijk niet meer doen dan luisteren.”

Hoe heb jij de jongvolwassenen zien evolueren gedurende het programma?

“Het was zeker niet de bedoeling dat deze reis voor genezing zou zorgen. Het was niet therapeutisch bedoeld, maar elke reis, elk gesprek kan wel therapeutisch werken. Ze hebben er dus wel veel aan gehad, zoals ik achteraf zag. Het feit dat ze allemaal hun verhaal hebben kunnen vertellen, is wel bijzonder. In het begin zag je dat er nog vertrouwen opgebouwd moest worden, zowel onder de jongeren zelf als tussen hen en ons, de camera’s, enzovoort. Maar het was wel de juiste beslissing om samen het vrijwilligerswerk daar te doen. Dat kon al therapeutisch werken.”

Hebben jullie daarom voor Thailand gekozen, zodat ze even ver weg waren van hun huidige realiteit?

“We hebben ook nagedacht of we dit dichterbij konden doen. Zou het op een zorgboerderij in Gent kunnen? Ik denk niet dat het hetzelfde was geweest. Ik denk echt dat je even ver van huis moet zijn om ook fysiek afstand te kunnen nemen van je vertrouwde omgeving , en dat heeft hen heel veel deugd gedaan.”

Hoe belangrijk waren de dieren in dit verhaal?

“Het is wetenschappelijk bewezen dat zorgen voor dieren veel deugd kan doen en goed is voor je mentaal welzijn. Het zorgen voor de dieren zelf geeft een gevoel van betekenis, doordat ze samen iets kunnen doen voor dieren die niet oordelen. De dieren die daar waren, hadden ook allemaal hun eigen rugzak, waarin de jongeren zich misschien herkenden. Ze waren blij dat ze daar een betekenis voor konden hebben, en dat is ook goed voor hun zelfvertrouwen.”

Wat zal je herinneren van deze reis?

“Dat deze jongeren superdapper zijn. Ik heb ook het grootste respect voor het feit dat ze dit deden. Als advies voor de kijker zou ik willen meegeven dat mentaal welzijn ontzettend belangrijk is. We moeten beter voor onszelf, maar ook voor anderen zorgen. We moeten lief zijn voor elkaar, want ik heb gezien welke sporen pesten bijvoorbeeld kan nalaten. Het zou beter zijn als we gewoon liever voor elkaar zijn en beter voor elkaar zorgen. Ik hoop dat het programma veel losmaakt bij de mensen thuis.”

Wildlife: vanaf 10 maart elke maandag om 20.40 uur op VRT 1 en al vanaf 6 uur ’s ochtends op VRT MAX.