Op dit moment zijn er in de Verenigde Staten hevige protesten aan de gang tegen politiegeweld tegen zwarten. Het lijkt misschien een ver-van-ons-bedshow, maar het is belangrijk om te weten wat er precies aan de hand is en waar dat vandaan komt. En daarbij kan de Netflixdocumentaire 13th zeker een handje helpen.
Je kan ze nog moeilijk ontwijken, de protesten in de Verenigde Staten tegen het politiegeweld tegen zwarten. De aanleiding voor deze protesten, was de dood van George Floyd. Hij overleed toen een agent hem bijna 9 minuten lang in een houdgreep hield die z’n luchttoevoer afsloot. Het was een pijnlijke herinnering aan het feit dat Afro-Amerikanen in de Verenigde Staten in de praktijk nog steeds niet dezelfde rechten hebben als blanken.
Het 13de amendement
De documentaire 13th werd gemaakt in 2016, maar is brandend actueel. De documentaire gaat over het 13de amendement van de Amerikaanse grondwet. Dit amendement werd in 1865 op het einde van de burgeroorlog opgesteld bij het afschaffen van de slavernij. Maar de wet zorgde voor een loophole, waardoor zwarten nog wel als slaaf behandeld konden worden.
Het dertiende amendement stelt namelijk dat de staten en de federale overheid veroordeelde wél onvrijwillig werk mogen laten verrichten, zolang die arbeid niet aangevuld wordt met wrede straffen, want die worden in het achtste amendement verboden. Kortom mag je dus nog steeds mensen als slaaf behandelen, maar enkel veroordeelden.
Dat zorgde ervoor dat er na de burgeroorlog massaal zwarten opgepakt en veroordeeld werden. Zelfs voor de kleinste dingen als “rondhangen” werden ze plots vervolgd. Met tot gevolg dat ze toch nog gebruikt konden worden als slaaf. En het is in die periode dat het idee van “zwarte criminelen” ontstond, het idee dat zwarten eerder criminele feiten plegen dan blanken. Een idee dat tot op heden diep geworteld zit in het Amerikaanse gedachtegoed.
13th
Regisseur Ava DuVerney laat in de documentaire verschillende activisten, academische, politieke en publieke figuren aan het woord. De documentaire begint ook met een quote van voormalig Amerikaans president Barack Obama. “De VS herbergt 5 procent van de wereldbevolking, maar 25 procent van de gevangenispopulatie ter wereld.” Het zijn harde cijfers, zeker wanneer je weet dat van die gevangenispopulatie 34 procent zwart is. Bij vrouwen maken zwarten zelfs de helft van de gevangenispopulatie uit. En dat allemaal terwijl de zwarten amper 14 procent van de inwoners van de Verenigde Staten uitmaken.
De documentaire klaagt dit aan en dat deed het niet niet zonder succes. Want hij werd genomineerd voor een Oscar voor Beste documentaire en won de Primetime Emmy voor Beste Documentaire of Non-fictie special. Op Rotten Tomatoes heeft de documentaire ook een score van maar liefst 97 procent op 96 recensies. En ook het publiek beloont de film met een score van 91 procent (op meer dan 3.000 beoordelingen).
Gratis bekijken
13th van Ava DuVerney is te bekijken op Netflix, maar ook wie geen account heeft op de streamingdienst heeft, kan de documentaire gratis bekijken. Netflix heeft deze namelijk integraal gepost op YouTube. Zo kan ook wie geen abonnement heeft op Netflix de film bekijken en meer inzicht krijgen in de situatie in de Verenigde Staten.
Vanuit ons land kan het moeilijk zijn om de protesten in de Verenigde Staten te begrijpen. Voor wie toch wil begrijpen wat er precies gaande is en waarom dit voor veel Amerikanen zo diep zit, is deze documentaire een echte must-see. En aangezien hij helemaal gratis te bekijken is, is er echt niets dat je tegenhoudt om meer inzicht te krijgen in de situatie in de Verenigde Staten en het belang van de Black Lives Matter-beweging.