De hilarische meme die op het internet circuleerde zei het al: “Euro 2048 on y croit toujours” met een grijzende Kevin De Bruyne en opa Romelu Lukaku. Het is duidelijk dat de echte Rode Duivels fan nog altijd hopende is, maar toch wat begint te twijfelen. Zelfs de neutrale voetballiefhebber vraagt zich af waarom deze ‘gouden generatie’, met de beste voetballers van de wereld, geen prijs pakt. Managementdenkers hebben hiervoor een sluitende verklaring.

Op weg naar onze vijfde ontgoocheling

Eerst en vooral zijn mirakels altijd mogelijk. Onze Duivels vliegen naar Qatar, voegen een paar jonge toptalenten aan de kern toe en overrompelen het WK. Dit mirakel was echter de laatste vier tornooien een zekerheid. We zouden de beker meenemen uit respectievelijk Brazilië, Frankrijk, Rusland en dit jaar Europa. 

Vier keer waren we zeker en vier keer kwamen we terug van een kale reis. Heel veel redenen zijn al aangehaald door voetbalanalisten gaande van slechte tactische beslissingen, foute ploegopstellingen en een gebrek aan voetbalritme en frisheid.

Martinez als CEO van AB Inbev

Wat wel als een rode loper door al deze uitschakelingen loopt is een soort gelatenheid die de Rode Duivels overmant als het er echt op aankomt. Ja, ze hebben wel hun best gedaan en ja, het was juist niet goed genoeg, maar we hebben toch de kwartfinale gehaald? Heel wat omstaanders hebben ook schrik om harde vragen te stellen want de Belgische voetbalbond heeft van onze Rode Duivels een geoliede marketingmachine gemaakt.  Roberto Martinez lijkt eerder een CEO  van AB Inbev of Unilever. Altijd perfect in maatpak, elke zin gecheckt door zijn pr-consulent en altijd klaar om het merk “Rode Duivel” een duwtje in de rug te geven.

Opvallend is ook het feit dat het nog geen 24 uur duurde voordat iedereen vrolijk in de zon lag en eigenlijk de uitschakeling vergeten was. Het loopt van de meesten af als water op een oliejekker. En toch spreken we over de allerbeste spelers die ooit in één ploeg samen speelden, niet sinds de gouden generatie van de Spanjaarden in 2010 en deze van de Nederlanders eind jaren 1970 hebben we zoveel talent en voetballend vermogen bij elkaar gezien. En toch wordt het keer op keer niets. 

De zoektocht naar het ‘waarom’

Simon Sinek, managementgoeroe ‘par excellence’, populariseerde de laatste tien jaar een concept dat hij “de Gouden cirkel” noemde. Het gaat in eerste instantie niet om ‘wat’ en ‘hoe’ je het doet. Het is vooral ‘waarom’ je het doet.

Het is een opgefriste versie van het belang dat bedrijven en CEO’s moeten besteden aan het definiëren van een visie en een missie voordat ze zich aan een strategie wagen. Niets nieuws onder de zon, maar bedrijven kunnen er vandaag geen genoeg van krijgen. Iedereen van hoog tot laag wil de wereld te veranderen, vooral omdat toptalenten in bedrijven dit vandaag belangrijk vinden. Waarom zou ik hier werken als ik ook ergens anders kan beginnen voor een veel hoger loon? 

Maar wat geldt voor een bedrijf en haar kernspelers geldt ook voor een voetbalploeg en haar sterren.

De Rode Duivels weten niet waarom

Je kan het hen niet kwalijk nemen, maar we kunnen ons perfect voorstellen dat Carrasco of Hazard eigenlijk niet goed weten waarom ze kampioen willen worden. Is het om samen iets neer te zetten, is het voor hun Spaanse trainer of is het om het land te dienen? Niemand die het echt weet.  Er Is een vaag concept dat de bond lanceerde dat deze generatie gewoon de beste is en dan ook alle prijzen verdient. Leg dit echter even uit aan Chiellini, Kane of Eriksen die nog liever strijdend ten onder gaan voor hun land, dan zich neer te leggen bij een verlies. 

De Tour de France renners geven het voorbeeld

Of kijk naar de Tour de France, waar elke dag wielrenners opdraven op de persbabbel, diep geëmotioneerd want ze zijn tot het uiterste gegaan voor een hoger doel. Van übertalent Van der Poel die het voor Poulidor deed, alleskunner Van Aert en sprintbom Cavendish die op zoek waren naar redemptie, hardrijder Politt en nieuwe ontdekking O’Connor die hun meest intense jeugddroom waarmaakten – of wat gezegd van de tranen van Dylan Theuns die het voor zijn overleden grootvader deed?

Hoge lonen motiveren niet 

Frederik Herzberg legde het al uit in zijn baanbrekende theorie over motivatie waar hij het verschil maakte tussen hygiënefactoren en motivatiefactoren.

Hygiënefactoren zijn elementen die elke organisatie juist moet hebben om haar medewerkers alvast niet te demotiveren, laat staan motiveren. Het gaat hier om een degelijk loon, aangename werkomstandigheden, jobzekerheid, status en degelijk management. 

Daarnaast zijn er echte motivatiefactoren. Het gaat hier om interessant werk, erkenning, verantwoordelijkheid, persoonlijke groei en het gevoel dat je iets zinvol bijbrengt aan de organisatie of de ploeg. We hebben het allemaal al zelf meegemaakt. Als we vrijwilligerswerk doen worden we er niet voor betaald maar we houden er een goed gevoel aan over en zijn zelfs meestal bereid om veel harder hiervoor te werken dan op onze betaalde job. 

En hier wringt dan ook het schoentje. Met de beste wil van de wereld is het moeilijk in te beelden wat onze gouden haantjes drijft. Ze hebben alles wat hun hart belieft.  Thomas Meunier zei het al. De meeste voetbalgoden spelen vandaag voor het absurd hoge geld – waar de pers absoluut niet kritisch mee omgaat, een ongelooflijk gemiste kans in het gelijkheidsdebat – en dat is absoluut niet voldoende om het echte verschil te maken.

 Voor de duidelijkheid een hoog loon hoort niet bij de echte motivatiefactoren. 

10 miljoen euro extra verandert niets

Geef Courtois of Witsel morgen nog 10 miljoen bonus extra om het WK  te winnen en er verandert niets aan hun motivatie volgens de theorie van Herzberg. Dit voelen we allemaal intuïtief aan. Er zijn vandaag voetballers in de ploeg van Zwitserland of Denemarken die gratis willen spelen of zelfs geld willen toeleggen om te mogen spelen voor hun nationale ploeg. Zij zijn fier op hun land en zij laten het zien in elke actie op het veld. We kunnen ze het misschien niet verwijten – België is altijd een onduidelijk concept geweest – maar het verklaart wel waarom we telkens falen als het om de knikkers gaat.

Misschien zou Koning Filip beter trainer worden. Hij zou alvast de Brabançonne fier meezingen, zeker omdat hij ze kent. En hij kent heel goed het ‘waarom’: tot meerdere eer en glorie van het vaderland.

Maar zoals de oude Grieken al zeiden: ‘Hoop doet leven’. We slepen ons allen alvast naar het volgende grote toernooi. Deze keer dan toch?

De auteur Xavier Verellen is actief in de Internet of Things industrie. Binnenkort komt zijn eerste boek Human Park uit.

Lees ook: EURO2020: Italië wint EK na spannende strafschoppenreeks