De Duitse radiozender Bayern 3 ligt zwaar onder vuur na racistische uitspraken van presentator Matthias Matuschik. De presentator had het over de cover van Fix You van Coldplay die de boysband bracht tijdens hun MTV Unplugged-sessie eerder deze week. Hij vond die duidelijk maar niets, maar vond het daarbij ook nodig om de Aziatische groep te vergelijken met het coronavirus en hen een “vakantie van 20 jaar naar Noord-Korea” toe te wensen.
Wie zich vandaag heeft ingelogd op Twitter heeft waarschijnlijk wel de hashtag #RacismBayern3 of #Bayern3Racist zien passeren of de statements van verschillende grote platenfirma’s over racisme tegenover Aziaten. De reden daarvoor zijn de racistische uitspraken die de radiopresentator Matthias Matuschik over de Koreaanse boysband BTS.
Racistische uitspraken
De uitspraken waarover het gaat, gingen over de MTV Unplugged-sessie van BTS. Om zich in te dekken voor wat zou volgen, begon Matuschik zijn statement op de radio als volgt: “Ik heb niets tegen Zuid-Korea. Je kan me niet beschuldigen van xenofobie omdat het over een band van Zuid-Korea gaat. Ik heb een auto van Zuid-Korea. Het is de coolste auto ooit.”
Vervolgens begon hij over BTS. “Maar BTS, ja, zij hebben nu een MTV Unplugged. Met een boysband, unplugged! Dat alleen al is een paradox! En dan scheppen die kleine pissers nog op over het feit dat ze Fix You van Coldplay coverden. Daarover zeg ik: ‘Het is heiligschennis!”. En dat zeg ik als atheïst! Ze zouden hiervoor voor de volgende 20 jaar op vakantie moeten naar Noord-Korea.” Daarnaast omschreef hij BTS als “even shitty als het coronavirus” en hoopt hij dat er “ook tegen hen snel een vaccin wordt gevonden”.
#Bayern3Racist
De reacties lieten dan ook niet snel op zich wachten. In de eerste plaats reageerden de Duitse fans van BTS natuurlijk furieus. Zij startten de hashtag #Bayern3Racist die al snel wereldwijd werd opgepikt. Daar reageerden andere fans, maar ook mensen uit de Aziatische gemeenschap heftig op de opmerkingen van Matuschik.
De uitspraken komen ook op een moment waarop in de Verenigde Staten een opmars bezig is van racisme en geweld tegenover Aziatisch-Amerikaanse inwoners. Daardoor werden de uitspraken van de presentator daar ook mee in verband gebracht.
“Niet racistisch”
Het radiostation reageerde als eerste op de commotie. Daarbij ontkende het dat de uitspraken van de presentator racistisch zijn. Volgens hen werden de woorden enkel “gezien als racistisch”. “De presentator gaf zijn persoonlijke mening over de zeer succesvolle Zuid-Koreaanse band BTS en hun Unplugged-concert. Velen onder jullie hebben daarover geklaagd. Maar het is in de geest van het programma en de presentator om zijn mening duidelijk, openlijk en onverbloemd te delen. In dit geval wilde hij zijn opinie op een ironische en uitvergrote manier delen en met zijn uitvergrote enthousiasme is hij zijn woorden voorbijgeschoten en op die manier heeft hij de fans van BTS gekwetst.”
“Maar dit was – zo benadrukte hij tegen ons – niet zijn intentie. Dit is een persoonlijke opinie van smaak, ongeacht de afkomst en culturele achtergrond van de band. Je moet zijn smaak niet delen, evenmin moet je zijn manier van expressie delen. Het verhaal van Matthias en zijn acties, zijn posts in het verleden (die je kan lezen op zijn Facebookpagina en in verschillende artikelen) tonen aan dat hij mijlenver van xenofobie en racisme afstaat. Dat probeerde hij ook hier te tonen, maar dat verandert niets aan het feit dat velen onder jullie zijn statements als kwetsend of racistisch zagen.”
Het kwam niet als een verrassing dat deze “verontschuldigingen” niet aanvaard werden. Mensen zagen vooral dat er geen enkele vorm van berouw zit in de woorden van de zender en dat de uitspraken – die wel degelijk racistisch waren – enkel als racistisch gezien werden terwijl ze dat niet waren.
“Het is trendy om mensen van racisme te beschuldigen”
BuzzFeed Germany nam vervolgens contact op met presentator Matthias Matuschik en die bleek zich eveneens van geen kwaad bewust. Hij omschreef de fans als “fanatieke volgelingen van een geldmachine” en was van mening dat ze zijn woorden (“BTS is een virus zoals het coronavirus” en “ze zouden voor 20 jaar op vakantie moeten gaan naar Noord-Korea”) verdraaid hadden.
Vervolgens is de presentator ook van mening dat het misplaatst is om zijn woorden als racistisch te zien. Hij besluit met de bewering dat het “tegenwoordig trendy is om mensen onterecht van racisme te beschuldigen”.
Excuses in derde statement
Nog eens uren later kwamen de zender en de presentator eindelijk met een degelijk statement. Deze keer waren er wel verontschuldigingen voor de uitspraken, waarbij ze eindelijk wel erkenden dat ze racistisch van aard waren. “We verontschuldigingen ons voor de dingen die onze presentator Matthias Matuschik heeft gezegd tijdens onze liveshow. De woorden waarmee hij de band BTS omschreef zijn onacceptabel. En wij van Bayern 3 weten, net als hijzelf dat het onvoldoende is dat hij de dingen anders bedoelde. Als de statements gezien werden als racistisch en beledigend door vele mensen, dan is dat het teken dat ze dat waren.”
Vervolgens benadrukte de zender wel dat de presentator “allesbehalve racistisch was” en dat de zender zich ook “afzet tegen elke vorm van racisme, uitsluiting en discriminatie”. De zender beloofde tot slot ook dat ze erop zullen toezien dat dergelijke fouten in de toekomst niet meer gemaakt worden”.
Matthias Matuschik
Matthias Matuschik reageerde deze keer dus opnieuw en hij liet weten dat “het hem enorm spijt dat zijn woorden zo’n storm teweegbrachten”. Hij verklaart z’n harde taalgebruik door te zeggen dat hij een grote fan is van het nummer Fix You van Coldplay. “De nationaliteit van de zeven mannen zou daarbij niet van belang moeten zijn. Hen vergelijken met het virus was compleet fout.”
De uren tussen zijn eerste statement en z’n tweede heeft Matuschik gebruikt om na te denken. “In de afgelopen uren heb ik veel nagedacht en ben ik tot het inzicht gekomen dat ik met mijn woorden misschien velen onder jullie beledigd heb, vooral de Aziatische gemeenschap. Dat was niet mijn bedoeling, maar ik ben me ervan bewust dat uiteindelijk enkel telt wat de woorden betekenen voor degene die ze hoort en niet wat ik ermee bedoelde. Het kwetst me dat ik zoveel mensen pijn heb gedaan met ondoordachte en grappig bedoelde woorden die mij in een slecht daglicht stelden. Ik heb een grote fout gemaakt en ik zal hieruit leren.”
Maar op de persoonlijke Facebookpagina van Matthias Matuschik krijgen we iets heel anders te zien. Daar blijft hij volhouden dat de uitspraken niet racistisch waren en deelde hij een bericht waarin gesteld werd dat de mensen die hem bekritiseren eigenlijk racistisch zijn tegen hem, een blanke man.
Matthias Matuschik is bovendien geen onbeschreven blad. In 2015 kwam hij al eens onder vuur te liggen nadat hij ruimtes voor rokers vergeleek met het antisemitisme door nazi’s en de discriminatie van joden.
Racisme tegenover Aziaten
Sinds de uitbraak van het coronavirus zijn Aziaten overal ter wereld vaak het slachtoffer van racisme en xenofobie. Voorbeelden daarvan zijn de voormalige Amerikaanse president die het coronavirus steevast omschreef als het “China virus” of de “Kung Flu”. Daardoor zijn heel wat mensen de Aziatische gemeenschap beginnen beschuldigen voor het “importeren van het virus” waardoor het racisme tegenover Aziaten fel toenam.
Recent hebben deze in de Verenigde Staten een hoogtepunt bereikt waarbij er zelfs over wordt gegaan tot fysiek geweld. Zo werd de 84-jarig Thaise Vicha Ratanapakdee op straat brutaal tegen de grond geduwd enkel en alleen omdat hij Aziatisch is. De man overleed later aan zijn verwondingen. De beelden gingen de wereld rond en al snel volgden er meer beelden van zinloos geweld tegen mensen van Aziatische origine.
In de Verenigde Staten zijn daarom heel wat protesten aan de gang om het zinloos geweld en racisme tegenover de Aziatische gemeenschap aan te kaarten.
Snowflakes
Een ander aspect dat deze situatie aan het licht bracht is de manier waarop de reactie van de fans van BTS meteen werd afgewimpeld als die van “fanatieke volgelingen van een geldmachine”. Dit is iets waar fans van K-pop, maar ook andere jongeren vaak mee geconfronteerd worden. Kijk zo maar naar de haatgolf die de uitspraken van Umi Defoort in De Slimste Mens ter Wereld met zich meebracht. Ook daarbij werd de reactie van de fans van BTS afgewimpeld als die van “snowflakes“, ofwel mensen die snel op hun tenen zijn getrapt.
Maar veel van deze “fangirls” zijn juist enorm geëngageerd. Dat toonde zich al in de actie waarbij de fans van BTS in 24 uur een miljoen dollar inzamelden voor Black Lives Matter. Maar ook door racistische hashtags te kapen of de klikapp van de Amerikaanse politie te bestoken met filmpjes toen ze mensen wilden bestraffen die deelnamen aan de BLM-protesten.