We beloven dat we hierna naar Squid Game zullen kijken, maar we werden nog iets feller aangetrokken – en vervolgens ook heel snel bij het nekvel gegrepen – door Maid, een nieuwe minireeks van Netflix waarin Margaret Qualley een jonge moeder speelt die wegvlucht van haar gewelddadige echtgenoot en vervolgens een nieuwe toekomst probeert op te bouwen.
De openingsscène van Maid is er eentje van de briljante soort: enkele seconden lang zien we Margaret Qualley met haar ogen open in bed liggen. Ze is aan het piekeren, dat is al snel duidelijk. Naast haar slaapt een man. Dan neemt ze een impulsief besluit: ze grijpt wat spullen bij elkaar, loopt naar de kamer van haar dochter, zet haar achterin de auto en vertrekt. In de gang waar ze doorliep op weg naar de voordeur kraken de glasscherven onder haar voeten. Er hoeft niets uitgelegd te worden: we weten als kijker meteen wat er aan de hand is, en ook wat er gebeurd is voorafgaand aan deze scène.
Alex vindt na de nacht te hebben doorgebracht in haar auto de weg naar de sociale diensten, maar ook daar wordt meteen duidelijk dat een oplossing vinden niet makkelijk zal zijn. Een deel van het probleem is dat Alex haar situatie – allicht uit schaamte – beter voordoet dan ze is. Ze is naar eigen zeggen niet dakloos en niet mishandeld (“hij heeft ons niet geslagen”), maar ze is wel gevlucht. Ze heeft een diploma, maar geen werk. Ze werd toegelaten tot hogere studies, maar is niet gegaan. Anderzijds doet ook Kafka meteen zijn werk: om op de wachtlijst voor een sociale woning te kunnen komen, zijn er twee loonbriefjes nodig. Om te kunnen werken moet dochtertje Maddy naar de kinderopvang gaan en om Maddy naar de kinderopvang te kunnen brengen, heeft Alex werk nodig.
Bij haar eigen familie kan Alex niet terecht. Van haar vader is ze vervreemd. Haar moeder kampt met mentale problemen en kan geen veilige thuishaven zijn voor Maddy. Andie MacDowell, ook in het echte leven de moeder van Margaret Qually, zet Paula op treffende wijze neer en maakt in één of twee scènes tastbaar hoe Alex’ eigen jeugd er ongeveer uit gezien heeft.
Menselijke warmte
Alleen al in de eerste aflevering van Maid zitten verschillende scènes die ons lang zullen bijblijven. Alex die zelf nog niet gegeten heeft, maar wel een hele frigo aan lekker vers eten moet weggooien in het huis waar ze gaat poetsen omdat de eigenaars op weekend vertrekken, is misschien nog wel de meest schrijnende. De dollarteller die bovenaan in het scherm komt telkens als Alex met financiën wordt geconfronteerd, maakt de dagdagelijkse realiteit van mensen die in armoede leven, of op het randje daarvan balanceren, pijnlijk voelbaar.
In elke aflevering zitten van die momenten. In de tweede aflevering zorgt Danielle (Aimee Carrero) even voor een lichtere noot, tot ze even plots uit Alex’ leven verdwijnt als ze gekomen is en Alex leert dat slachtoffers van mishandeling gemiddeld zeven pogingen nodig hebben vooraleer ze echt uit hun onveilige situatie wegraken. Gelukkig zijn er wel vaker van die lichtere noten: er is Nate (Ramund Ablack) die Alex verder helpt waar hij kan en haar ziet voor wie ze is. En er is de Thanksgiving-aflevering die van voelbare eenzaamheid naar lichtheid gaat wanneer Alex het zichzelf toelaat om even iemand anders te zijn.
Nog diezelfde aflevering beseft ze dat er niets belangrijker is dan een thuis en dat die plek niet meteen iets te maken heeft met mooie spullen in huis, maar wel met menselijke warmte. Een thuis maken voor Maddy, dat is Alex haar voornaamste doel en daar slaagt ze in. Ja, Alex heeft weinig geld, kan haar kind weinig extra’s geven en moet soms boodschappen laten staan aan de kassa, omdat ze er niet voldoende geld voor heeft. Maar op geen enkel moment doet Maid ons twijfelen aan het feit of ze wel een goede moeder is voor Maddy, wel integendeel. Dat dat zo goed gelukt is, is ook de grote verdiensten van Margaret Qualley die eindelijk een rol heeft gekregen waarin ze haar kunnen kan etaleren, ook al is het haar taak om in deze serie zo gewoon en onopvallend mogelijk te zijn, want zoals Alex zijn er velen.
Stephanie Land
Het verhaal van Alex is niet zomaar van de pot gerukt of bij elkaar verzonnen. Het is gebaseerd op het levensverhaal van Stephanie Land, een Amerikaanse vrouw die sinds haar zestiende aan een posttraumatische stressstoornis lijdt en die als twintiger en alleenstaande moeder het hoofd boven het water probeerde te houden. De titel van dat boek – Maid: Hard Work, Low Pay, And A Mother’s Will To Survive – zegt ook alles wat we in de serie al zagen: hard werk, laag loon en de wil van een moeder om te overleven. Overigens, enkele maanden voor de release van haar boek schreef Stephanie Land ook al een artikel in The Guardian. De titel daarvan was The Day My Husband Strangled Me.
Nee, ook van Maid zal je niet vrolijk worden, maar dat neemt niet weg dat het wel een erg goede en belangrijke reeks is. Dat Maid en Margaret Qualley de strijd die zovele vrouwen en mannen al hebben moeten voeren zo pijnlijk voelbaar hebben gemaakt, maakt dit één van mooiste en meest indrukwekkende reeksen van dit lopende seriejaar.