De CAR-T-therapie is een belangwekkende medische innovatie in de strijd tegen kanker. In tegenstelling tot een stamceltransplantatie – met stamcellen van een gezonde donor – gebruikt deze therapie gemanipuleerde immuuncellen van de patiënt zelf. Dat gaat zo: uit het bloed van de patiënt worden T-cellen afgenomen. Die gaan naar een hoogspecialistisch laboratorium waar ze genetisch worden gemodifieerd. Na enige tijd krijgt de patiënt ze terug via een infuus. De T-cellen zijn dan geprogrammeerd om kankercellen te lokaliseren en uit te schakelen.
Uit verschillende ervaringen in binnen- en buitenland blijkt dat sommige CAR-T-therapieën mogelijk levensreddend of levensverlengend kunnen zijn. Als gevolg van een complexe, hoogst innoverende procedure, is de therapie erg duur.
Wat zijn T-cellen?
T-cellen zijn een soort witte bloedcellen die een belangrijk deel zijn van ons afweersysteem. Ze herkennen lichaamsoneigen cellen, zoals virussen die ons ziek maken. T-cellen herkennen de kankercellen aan de hand van het eiwit aan het oppervlak ervan. Eens de kankercel gedetecteerd is, wordt ze uitgeschakeld.
Revolutionair
Wetenschappers noemen de CAR-T-therapie nu al revolutionair. Bij die therapie worden de T-cellen van de patiënt genetisch veranderd, zodat ze de kankercellen herkennen en ze meteen met een antistof vernietigen.
CAR-T-therapie bij welke kankers?
De CAR-T-therapie werkt voorlopig alleen in de strijd tegen zogenaamde vloeibare kankers – in tegenstelling tot vaste kankers – waaronder bloedkankers als acute lymfatische leukemie. De uitdaging is om de therapie ook toe te kunnen passen tegen vaste tumoren.
Levensreddend
De CAR-T-therapie kan mogelijk levensreddend en levensverlengend zijn. Ze wordt in eerste instantie gebruikt voor patiënten die geen andere therapeutische opties meer hebben. Na de toediening van de eigen, gemanipuleerde T-cellen zijn bijwerkingen mogelijk. Daarna volgt het herstel. In sommige gevallen kan de therapie de toestand van de patiënt zodanig verbeteren, dat de slaagkans van een stamceltransplantatie toeneemt. Met andere woorden: de CAR-T-therapie kan complementair zijn aan andere therapieën.
Binnenkort in België?
Door de zeer complexe manier waarop CAR-T wordt aangemaakt, is de behandeling duur. Er staat wel een kans op genezing tegenover. Bovendien is het doorgaans een eenmalige therapie. De genezing betekent ook dat belangrijke uitgaven aan behandelingen die zonder CAR-T aan de orde zijn, uitgespaard worden. In de Verenigde Staten zijn verschillende CAR-T-therapieën beschikbaar. Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) heeft in augustus vorig jaar aan verschillende CAR-T therapieën voor specifieke indicaties de markttoelating in de EU verleend. Nu is het wachten op terugbetaling van deze verschillende CAR-T therapieën, wat finaal een beslissing is van de Minister van Volksgezondheid.
Dit artikel kwam mede tot stand dankzij medewerking van Gilead Sciences BVBA.