Het Europees Milieuagentschap EEA heeft het belangrijke vijfjaarlijkse milieurapport gepubliceerd. Daaruit blijkt dat Europa in z’n geheel erop vooruit gaat, maar België buiten recyclage nergens in uitblinkt. Wel integendeel, op sommige vlakken doen we het erg slecht.

Intussen voert Europa al veertig jaar een milieubeleid, en dat begint z’n vruchten af te werpen. De lucht- en waterkwaliteit stijgt, we verbruiken minder materialen, grondstoffen en energie, maar er is toch nog heel wat werk aan de winkel. Zelfs om de eigen Europese milieudoelstellingen te halen. We zijn goed op weg om de doelstelling van 20 procent minder CO2-uitstoot tegen 2020 te halen, maar daarna lijkt het niet echt de goede kant uit te gaan. Tien jaar later moet dat al 40 procent minder zijn, en met de huidige maatregelen komen we zelfs nog niet in de buurt. België zit op dat vlak in de Europese middenmoot.

Verdieseling

Qua energieconsumptie kunnen we niet helemaal tevreden zijn. Hoewel ons energieverbruik in een dalende lijn zit, blijft die in Vlaanderen wel nog altijd boven het niveau van 2000. Bovendien zouden we meer kunnen en moeten doen met hernieuwbare energiebronnen. We krijgen zelfs een tik op de vingers voor de zware verdieseling die het Milieuagentschap in ons land kon waarnemen.

De dalingen qua energieconsumptie en koolstofuitstoot hebben ertoe geleid dat een kleiner percentage Europeanen wordt blootgesteld aan schadelijke stoffen. Of toch volgens de eigen Europese normen. Want als je de strengere normen van de Wereldgezondheidsorganisatie erbij neemt, dan krijg je een iets ander beeld, zo blijkt uit onderstaande grafiek.

Waterkwaliteit en -gebruik

Ook qua waterkwaliteit zien we een verbetering, maar het Belgische kust- en rivierwater is toch nog van een mindere kwaliteit in vergelijking met de rest van Europa. Maar we zijn op de goede weg, en komen dan ook van heel erg ver. In de loop der jaren zie je dat steeds minder gebieden een donkerrode kleur hebben, wat duidt op minder nitraten en fosfaten in het water.

Nu we het toch over water hebben: ook ons watergebruik daalt. Niet in Zuid-Europa, maar in Oost-Europa is het watergebruik zelfs bijna gehalveerd. Ook in onze contreien is er een daling te merken, zowel in de landbouw, industrie, thuis als voor de energievoorziening.

Verstedelijking

België krijgt een erg slechte beoordeling voor verstedelijking, en vooral voor de manier waarop. Enkel Malta doet in Europa slechter. Hoewel België een enorme mate van verstedelijking heeft, hebben we toch niet bepaald een hoge bevolkingsdichtheid. Dat kan toegeschreven worden aan het feit dat we hier in België decennialang aan lintbebouwing hebben gedaan. Daardoor strekken stedelijke gebieden zich enorm uit, maar gaat er ook enorm veel ruimte verloren. Pas de laatste tientallen jaren maken we beter gebruik van het land, en de manier waarop nieuwe wegen aangelegd worden.

Het mag niet verbazen dat onder meer de Scandinavische landen hier veel beter scoren, dankzij hun uitgestrekte natuurgebieden die het merendeel van het land uitmaken.

Qua recyclage doen we het goed

Maar we kunnen wel eindigen op een positieve noot. Zo blijven we ook nu nog top in recyclage en afvalverwerking. Enkel Duitsland en Oostenrijk doen nog beter, al blijkt die laatste later iets slechter te scoren dan enkele jaren geleden. België heeft dan weer een mooie vooruitgang gemaakt.

Onder meer het Verenigd Koninkrijk, IJsland, en Italië hebben grote stappen voorwaarts gezet, naast de Oost-Europese landen die van heel erg ver komen. Die laatste groep zal echter nog fors extra moeten investeren in recyclage, want op dat vlak staan ze gigantisch achter op de rest van Europa.

Onder meer dankzij die extra recyclage, zien we dat Europa minder basisgrondstoffen moet verbruiken.

Conclusie

Het Europees milieubeleid van de laatste veertig jaar werpt eindelijk vruchten af. In zo goed als elke categorie gaat ons continent erop vooruit, maar we hebben nog een lange weg te gaan. Zo halen we met de huidige maatregelen onze emissiedoelstellingen niet, en blijft de waterkwaliteit in Europa te laag. Specifiek voor België is het milieurapport niet bijzonder positief, al komt dat uiteraard omdat we een compact land zijn met veel inwoners, industrie, verkeer en dus uitstoot.