De Europese erfgoedfederatie Europa Nostra en de Europese Investeringsbank (EIB) hebben een lijst gepubliceerd met de zeven meest bedreigde monumenten en erfgoedsites in Europa van 2021. De geselecteerde sites komen in aanmerking voor een erfgoedsubsidie van de EIB van maximaal 10.000 euro per locatie.
“Het doel van onze 7 Meest Bedreigde Lijst 2021 is om de alarmbel te luiden over de ernstige bedreigingen waarmee deze sites worden geconfronteerd”, zei Guy Clausse, vicepresident van Europa Nostra, tijdens een online-evenement. De erfgoedfederatie selecteerde de zeven locaties uit twaalf bedreigde sites die door een panel van internationale experts op de shortlist waren geplaatst.
Europees commissaris Mariya Gabriel (innovatie, cultuur, onderzoek) reageerde op de aankondiging: “Het culturele erfgoed van Europa is ons verleden, ons heden en onze toekomst. Het maakt deel uit van onze identiteit en brengt mensen uit ons hele continent samen rond gedeelde waarden en ervaringen. Het is kostbaar en verdient onze grootst mogelijke aandacht en bescherming”.
1. Achenseebahn, Tirol, Oostenrijk
Dit is ‘s werelds enige openbare spoorweg die, sinds zijn opening in 1889, nog steeds het integrale materieel van een 19de-eeuws spoorwegnet gebruikt. In het voorjaar van 2020 ging de Achenseebahn-maatschappij failliet en de subsidies die door de Tiroolse provinciale regering waren toegezegd, werden nooit uitbetaald. De tandradspoorweg dreigt door gebrek aan onderhoud snel in verval te raken.
2. Begraafplaatscomplex van Mirogoj, Zagreb, Kroatië
Het complex, gebouwd tussen 1876 en 1929, is een mooi voorbeeld van Europese neoklassieke architectuur. In maart en december 2020 werd de stad Zagreb echter getroffen door twee zware aardbevingen, die ernstige schade hebben toegebracht aan de site. Afgezien van structurele schade en scheuren zijn ook de arcades, de paviljoenen, de kerk, vele grafstenen en beeldhouwwerken zwaar beschadigd.
3. Vijf Zuid-Egeïsche eilanden, Griekenland
De eilanden Amorgos, Kimolos, Kithira, Sikinos en Tinos maken deel uit van het zogenaamde ‘Cycladische landschap’, dat een essentieel onderdeel vormt van de Griekse en ook de Europese identiteit. Maar er is een voorgesteld project om op deze vijf eilanden windturbines te plaatsen, vaak naast archeologische sites, sommige in beschermde Natura 2000-gebieden.
4. Giardino Giusti, Verona, Italië
De Giusti-tuin dateert van 1570 en is sindsdien opengesteld voor het publiek. De site is een schoolbeeld van de typische Toscaanse renaissancetuin en is tot op de dag van vandaag in zijn oorspronkelijke vorm bewaard is gebleven. In 2020 werd de Giardino Giusti getroffen door drie hevige onweersbuien die grote schade aanrichtten. Ongeveer 30 bomen – een derde van het totaal – en een deel van het buxuslabyrint zijn ontworteld, samen met enkele extra buxussen in de parterre. Drie 17de-eeuwse standbeelden en de irrigatiesystemen zijn ook kapot of ernstig beschadigd.
5. Klooster Visoki Dečani, Kosovo
Dit Servisch-orthodox klooster, gebouwd in de eerste helft van de 14de eeuw, is een van de belangrijkste middeleeuwse religieuze monumenten in Europa. Het Dečani-klooster staat sinds 2006 op de ‘UNESCO List of World Heritage in Danger’. Het klooster wordt 24 op 7 beschermd door KFOR-vredestroepen, maar de integriteit van het klooster en de omgeving wordt nog steeds bedreigd als gevolg van onopgeloste juridische en institutionele kwesties.
6. Centraal postkantoor, Skopje, Noord-Macedonië
Het centrale postkantoor, voltooid in 1974, vertegenwoordigt de modernistische brutalistische bouwstijl van het naoorlogse tijdperk. De krachtige structuur van het gebouw, gemaakt van gewapend beton in de vorm van een lotusbloem, was bedoeld als symbool voor de wederopbouw van Skopje na de zware aardbeving van 1963. Het gebouw overleefde een zware brand in 2013, maar de oorspronkelijke beglazing van de koepel, de muurschilderingen, het op maat gemaakte meubilair en de verlichting gingen volledig verloren of liepen ernstige schade op. Vandaag raakt het gebouw in verval.
7. San Juan de Socueva-kapel en Hermitage, Cantabrië, Spanje
San Juan de Socueva is een oude hermitage en kapel gelegen in de rotsachtige bergen net ten zuiden van de gemeente Arredondo, Cantabrië, in het noorden van Spanje. De kapel, die dateert van 660-680 na Christus, heeft nog steeds een religieuze functie en is diep geworteld in de gemeenschap. Maar de portiek verkeert in een vergevorderde staat van verval. Bovendien kunnen bezoekers kunnen vrij binnenkomen om schade aan te richten.