In het kort

• Nieuwe computersimulaties suggereren dat een volledige ineenstorting van het huidige systeem van de Atlantische Oceaan onwaarschijnlijk is. Deze bevinding biedt enige geruststelling voor de komende eeuw.
• De verzwakking van de AMOC is al begonnen en zal blijven afnemen met ongeveer 0,8 Sverdrups per decennium, maar zal volgens de meeste modellen niet nul bereiken in 2100.
• Hoewel sommige simulaties een significante verzwakking voorspellen, benadrukken ze de noodzaak van voortdurende waakzaamheid en actie tegen klimaatverandering.

Nieuwe computersimulaties bieden geruststelling over de toekomst van het cruciale stromingssysteem van de Atlantische Oceaan. Hoewel deze projecties suggereren dat een volledige instorting deze eeuw onwaarschijnlijk is, benadrukken ze de noodzaak voor voortdurende waakzaamheid en actie tegen klimaatverandering. Dat schrijft Euronews.

De Atlantische Meridionale Overturning Circulatie (AMOC) speelt een vitale rol in wereldwijde weerpatronen. Hij transporteert warm water naar het noorden en koel water naar het zuiden. Hierdoor beïnvloedt de AMOC de verspreiding van regenval, de temperatuurregeling op continenten en de stijging van het zeeniveau. Er is bezorgdheid geuit over de mogelijke vertraging en abrupte uitschakeling van dit systeem als gevolg van klimaatverandering, wat leidt tot scenario’s die worden beschreven in films zoals The Day After Tomorrow.

“Geruststellend” vooruitzicht

Onderzoekers van het Britse Met Office en de Universiteit van Exeter gebruikten 34 verschillende computermodellen die extreme scenario’s van klimaatverandering simuleerden. Hun bevindingen, gepubliceerd in het tijdschrift Nature, geven aan dat geen van de simulaties een volledige stopzetting van de AMOC vóór 2100 voorspelde. Hoewel een instorting later zou kunnen plaatsvinden, bieden deze resultaten een “geruststellend” vooruitzicht voor de nabije toekomst. Hoofdauteur Jonathan Baker, een oceanograaf bij Met Office, benadrukt echter dat dit geen reden is om zelfgenoegzaam te zijn.

De AMOC verzwakt al, met een sterkte van 17 Sverdrups, vergeleken met 20 Sverdrups in 2004. Deze daling zal naar verwachting doorgaan met 0,8 Sverdrups per decennium. Dit zal aanzienlijke gevolgen hebben voor het klimaat, zelfs zonder volledige uitschakeling.

AMOC-stilstand

Het functioneren van de AMOC is afhankelijk van het afkoelen en zinken van warm water in het Noordpoolgebied. Het door klimaatverandering veroorzaakte smelten van de Groenlandse ijskap voegt zoet water toe aan het Noordpoolgebied, waardoor dit proces wordt verstoord. Het onderzoek van Baker legt echter de nadruk op een secundair mechanisme: de winden in de Zuidelijke Oceaan trekken diep water omhoog en werken als een “krachtige pomp” om de circulatie in stand te houden. Hoewel zwakker dan de Arctische motor, wordt verwacht dat dit alternatieve systeem de AMOC in leven zal houden, zij het verzwakt, tot minstens 2100.

Het debat over de definitie van een AMOC-stilstand maakt de discussie nog ingewikkelder. Sommige wetenschappers definiëren het als het bereiken van nul Sverdrups, terwijl anderen een drempel dichter bij 5 Sverdrups leggen. De modellen van Baker laten zien dat slechts drie van de 34 modellen onder de 5 Sverdrups kwamen voor het einde van de eeuw. Ondanks dit verschil in definities erkennen andere onderzoekers dat er zelfs bij een aanzienlijke verzwakking ernstige gevolgen kunnen optreden.