Het succes van Netflix’ Bridgerton is te danken aan veel verschillende factoren: een verslavende verhaallijn, geïnspireerde castingkeuzes, een oogverblindend kostuumontwerp … en natuurlijk het feit dat de show ongelooflijk sexy is. Maar hoe sexy zou Bridgerton in het echt zijn geweest? Dat zou wel eens kunnen tegenvallen…

De reeks speelt zich af in het Londen van de vroege jaren van de 19e eeuw. Rond deze tijd zou naar schatting een op de vijf Londenaren op 35-jarige leeftijd syfilis hebben gehad. Als dit aantal niet al schokkend genoeg is, schatten historici ook dat het aantal mensen dat gonorroe of chlamydia opliep veel hoger was. De stad had op dat moment een verbazingwekkend hoge incidentie van soa’s. Het lijkt niet onredelijk om te stellen dat een meerderheid van degenen die in Londen woonden in deze periode een soa opliepen.

Er was tot het begin van de 20e eeuw nog geen effectieve remedie gevonden voor syfilis, wat betekent dat als je toevallig in de ongelukkige 20% van de samenleving zou vallen, er over het algemeen geen hoop op herstel was.

Waarom Kate een punt heeft

Het drama van het onlangs uitgebrachte seizoen 2 van Bridgerton draait voornamelijk om de liefdesbelangen van burggraaf Anthony Bridgerton en de vrijzinnige Kate Sharma. Hun romance wordt echter bemoeilijkt door Anthony’s bedoelingen om Edwina Sharma, de favoriet van de koningin en Kate’s jongere zus, het hof te maken. Kate’s aanvankelijke bezwaar tegen die match betreft Anthony’s verwerpelijke persoonlijkheid – en geruchten over zijn losbandige verleden. Met de toenmalige prevalentie van syfilis in gedachten, zouden die bezwaren op basis van de libertijnse geschiedenis van de burggraaf behoorlijk terecht zijn. Zoals een zinnenprikkelende montage aan het begin van de eerste aflevering ons eraan herinnert, zocht Anthony regelmatig sekswerkers op hem aan het eind van de dag te helpen een beetje stoom af te blazen.

Bordelen en andere vormen van sekswerk waren in die tijd in heel Engeland populair. Bordelen die zich richtten op hogere leden van de samenleving, werden over het algemeen gerund door vrouwen in het westen van Londen, terwijl de ontuchthuizen voor het gewone volk in het East End meestal door mannen werden gerund. Tegen het midden van de achttiende eeuw werd geschat dat 50% van de Londense bordelen door vrouwen werd geëxploiteerd. Ze werden over het algemeen als tactvoller beschouwd als het ging om de omgang met klanten; het bezoeken van deze etablissementen was iets dat aristocraten regelmatig zouden doen, maar niet iets dat in de beleefde samenleving zou moeten worden besproken.

Een nacht met Venus, een leven met kwik

Zoals te verwachten was, stonden de verspreiding van syfilis en de populariteit van deze etablissementen niet geheel los van elkaar. Opnamegegevens van Londense ziekenhuizen en werkhuisziekenhuizen laten zien dat de ziekte vooral wijdverbreid was onder jonge, verarmde, meestal ongehuwde vrouwen, die commerciële seks gebruikten om zichzelf financieel te onderhouden.

Omdat er geen effectieve behandeling beschikbaar was voor syfilis, werd aan de getroffenen vaak kwik voorgeschreven als een behandeling (waarvan we ondertussen weten dat het net zo schadelijk is – zo niet erger – dan onbehandelde syfilis). Dit leidde tot het populaire gezegde uit die periode: “Een nacht met Venus, en een leven met kwik.”

Om deze reden was het gebruikelijk dat leden van de high society, zoals Anthony Bridgerton, een meer exclusieve overeenkomst hadden met een gekozen minnares (of minnaressen). Deze regeling stelde aristocraten in staat om hun risico op infectie te minimaliseren zonder hun favoriete tijdverdrijf te verliezen.

Condooms van schapen- en geitendarmen

Het was niet alleen een remedie voor soa’s die ontbrak, maar ook preventieve methoden. Hoewel condooms bestonden, waren ze lang niet zo breed toegankelijk of effectief als tegenwoordig. Een van de belangrijkste handelaren in condooms in Londen (vooral voor sekswerkers) was de beruchte mevrouw Phillips, die een winkel had op Leicester Square. De condooms werden gemaakt van schapen- en geitendarm, gebeitst en met de hand gemaakt op glazen mallen door mevrouw Phillips zelf. Hoewel zeker beter dan niets, betekende het materiaal waarvan deze condooms waren gemaakt dat ze over het algemeen makkelijk stuk gingen (en zeker geen sexy toevoeging waren aan losbandige zaken).

Het zou pas in de jaren 1910 zijn dat de eerste effectieve behandeling voor syfilis werd ontdekt door de ontwikkeling van het medicijn Salvarsan. Tot dit stadium bleef kwik de primaire behandeling voor de ziekte. Tegen de jaren veertig werd een veilige en toegankelijke remedie ontwikkeld met de productie van penicilline.

(kg)