Uit onderzoek van Schär, producent en specialist in glutenvrije voeding, en GfK blijkt dat er twee verschillende soorten mensen zijn die een glutenvrij dieet volgen. Enerzijds zij die glutenvrij eten om medische redenen zoals een intolerantie, allergie of sensitiviteit en anderzijds zij die geen gluten eten uit vrije wil. Het aantal mensen dat glutenvrij eet omdat hun lichaam geen gluten verdraagt nam tussen 2017 en 2018 met 10% toe. Dit is volgens diëtiste Nancy Pyck te wijten aan een beter inzicht in wat een glutenintolerantie betekent en de bewustwording errond. Toch is er ruimte voor verbetering op vlak van sensibilisering.
Mei is Coeliakiemaand. Coeliakie staat bij het brede publiek beter bekend als een intolerantie voor gluten of eiwitten die in bepaalde granen voorkomen. Gluten zitten onder andere in brood, pasta, koekjes, gebak, pizza, bier en bloem verwerkt. Om het grote publiek te sensibiliseren over wat coeliakie inhoudt, deelt Schär resultaten van zijn onderzoek naar de eetgewoonten van Belgen die een glutenvrij dieet volgen. In ons land hebben naar schatting 50.000 Belgen coeliakie zonder dat ze zich hiervan bewust zijn omdat ze de klachten die ze ervaren niet noodzakelijk linken aan een intolerantie of allergie.
Coeliakie, glutensensitiviteit of een allergie?
Wanneer iemand met coeliakie gluten eet kunnen één of meerdere van de volgende klachten zich voordoen: buikkrampen, chronische diarree of constipatie, een opgezette buik, hoofdpijn, vermoeidheid, ijzertekort, groeiachterstand bij kinderen etc. Deze klachten die op een glutenintolerantie kunnen wijzen, zijn niet heel specifiek en worden dikwijls geassocieerd met andere aandoeningen, waardoor coeliakie niet altijd meteen gediagnosticeerd wordt.
Chantal Devue, ondervoorzitter van de Vlaamse Coeliakievereniging, ontdekte 15 jaar geleden op 36-jarige leeftijd pas dat ze coeliakie heeft: “Ik herkende mij wel in de symptomen, maar had die al sinds mijn kindertijd. Ik dacht daarom dat dit mijn normale stoelgangpatroon was. Omdat ik het moeilijk vond om de diagnose te aanvaarden ging ik op zoek naar een tweede mening die coeliakie bevestigde.”
Schär-diëtiste Nancy Pyck bevestigt dat de vage klachten ook bijdragen aan de algemene perceptie dat een glutenintolerantie tussen de oren zit. Niets is minder waar.
“Coeliakie is een auto-immuunziekte, waarbij het lichaam afweerstoffen aanmaakt tegen een eiwit dat in gluten voorkomt. Deze afweerstoffen beschadigen het dunne-darmslijmvlies, waardoor vitaminen en mineralen minder goed opgenomen worden. Mensen met coeliakie moeten daarom levenslang een strikt glutenvrij dieet volgen. Dat is zeker niet eenvoudig en vooral het vermijden van contaminatie van glutenvrije voeding vormt een hele uitdaging. Zo zal het bakken van frietjes in frituurolie waar eerder kroketten in bereid werden al voor ‘glutenbesmetting’ zorgen en dit kan al schade veroorzaken,” aldus Pyck.
Glutensensitiviteit wijst op een overgevoeligheid aan gluten en uit zich in dezelfde symptomen als coeliakie, maar er is geen beschadiging van het dunne-darmslijmvlies.
“Het is geen auto-immuunziekte of allergie en het kan niet zwart op wit aangetoond worden met een test. Wanneer mensen met glutensensitiviteit in dit geval overstappen op een glutenvrij dieet, verdwijnen hun klachten,” vervolgt Schär-diëtiste Nancy Pyck.
Glutenvrij dieet steeds vaker op medisch voorschrift
Het onderzoek van Schär toont dat voor elke persoon die glutenvrij eet en coeliakie heeft, er 10 aangeven dat ze glutensensitief zijn. Waar vroeger een vijfde glutenvrij at om medische redenen zoals een glutenintolerantie, tarweallergie, glutensensitiviteit of prikkelbaredarmsyndroom (21%), doet nu een derde van de glutenvrije eters dit omdat ze gluten niet kunnen verdragen (33%). De overgrote meerderheid die hierdoor voor glutenvrij kiest onderging een medische test en doet dit op doktersvoorschrift (88%). Dit staat in schril contrast met de mensen die glutenvrij eten uit vrije wil waarvan meer dan de helft (58%) nooit een arts consulteerde. Deze laatste groep geeft aan glutenvrij te eten om gezonder te leven en werd de voorbije jaren kleiner: waar vroeger 78% van hen koos voor glutenvrij, doet nu slechts 64% dit.
Devue zag het glutenvrije aanbod in de winkel in de afgelopen 15 jaar enorm evolueren. “Onder andere dankzij de Europese wetgeving is het nu verplicht om de 14 bewuste allergenen te vermelden op de etiketten. Dat maakt het onderscheiden van glutenvrije producten in de winkel een pak eenvoudiger. Het aanbod aan glutenvrije producten is de laatste jaren ook aanzienlijk uitgebreid. Buitenshuis eten als je glutenintolerant bent, blijft echter een uitdaging en levert nog te vaak teleurstelling en frustraties op.”
Wat te doen als je coeliakiesymptomen herkent?
Schär-diëtiste Nancy Pyck raadt aan om de volgende stappen te ondernemen wanneer je je herkent in de symptomen van coeliakie: “Bezoek eerst en vooral je huisarts om na te gaan of gluten de oorzaak kunnen zijn. Een bloedafname kan meer duidelijkheid geven over de antistoffen die je lichaam tegen gluten aanmaakt. Bij een positief resultaat, raadpleeg je best een maag-darmspecialist voor een biopsie van het dunne-darmslijmvlies, wat het mogelijk maakt om coeliakie te diagnosticeren.”
