Luchtverkeersleiders zijn geen beroepscategorie die worstelt om de eindjes aan mekaar te knopen. Gemiddeld verdient een verkeersleider 12.000 euro bruto per maand, op het eind van hun loopbaan is dat nog veel meer. En vanaf 55 jaar mogen ze nu op pensioen, tot hun 58ste werken weigeren ze. Met de 80 leden van de Gilde, hun eigen vakbond, leggen ze nu al het luchtverkeer plaat door zich “ziek” te melden. Duizenden passagiers zijn het slachtoffer.

De schade is enorm: na een kwakkelende heropening, met morrende luchtvaartpolitie, was er de chaos bij de heropening van de luchthaven. Uren wachtrijen en beelden van passagiers die te voet de laatste kilometers aflegden met de koffer in de hand. Het imago van ons land kreeg (alweer) een ferme deuk.

Maar nu zijn er dus de luchtverkeersleiders, die het blok erop leggen en zo alweer de luchthaven, al haar personeel, de reizigers en heel de achterliggende industrie treffen.

80 man kan dus een heel land gijzelen

Daarbij valt op dat het eigenlijk om een heel kleine groep misnoegden gaat, die zo iedereen gijzelen. Want de vakbonden en directie van Belgocontrol, het overheidsbedrijf dat het verkeer in de lucht regelt, raakten het in hun paritair comité eens over een sociaal akkoord en daarbij vooral een hogere pensioenleeftijd. Maar dat was buiten de “Gilde van Verkeersleiders”, de beroepsvereniging met amper 80 leden gerekend.

“De Gilde vertegenwoordigt 80 personen op een kleine 300 verkeersleiders. Zij riepen hun leden op zich ‘ziek’ te melden”, legt Belgocontrol-woordvoerder Dominique Dehaene uit aan Radio 1. De effecten waren zeer groot: plots was er gisteren niet genoeg personeel om de boel draaiende te houden. Ook vandaag wordt dat moeilijk: “Het is afwachting naar de shift van zeven uur: zien hoeveel mensen zich ziek melden. Zo hebben wij niet genoeg personeel. Dat luchtvaartmaatschappijen hun vluchten schrappen begrijp ik, als wij niet de capaciteit kunnen garanderen. Wij vragen de traditionele vakbonden wel om bij te springen via hun leden waar het nodig is.”

Een kijk naar waar het ten gronde over gaat doet toch de wenkbrauwen fronsen. Want luchtverkeersleiders en verkeersleider-expert verdienen gemiddeld 12.000 euro bruto per maand volgens de krant De Tijd. Op het einde van hun carrière is dat nog veel meer, ze hebben dan ook recht op een erg hoog pensioen. De Standaard spreekt van bedragen tussen de 8.000 tot 10.000 euro bruto per maand. Vandaag moeten ze werken tot hun 55ste. Na een termijn van vijf jaar, waarin ze niet meer moeten werken maar 85 procent loon krijgen, kunnen ze dan met vervroegd pension.

Werken tot 58 jaar? “Empirisch blijkt dat mensen achteruitgaan!”

In het nieuwe akkoord was sprake van het geleidelijk optrekken van die leeftijd tot 58 jaar. Maar pas in 2020 wordt die met één jaar opgetrokken tot 56 jaar. In 2025 wordt dat 57 jaar. En pas in 2030 is dat 58 jaar. Plus, niet alle verkeersleider zouden nog statutair zijn, er komen ook contracten van onbepaalde duur, waar de vakbonden ook tegen waren. In Nederland moeten luchtverkeersleiders al sinds 2005 tot hun 58ste werken. Overigens krijgen de verkeersleiders nog extra vakantiedagen ter compensatie van die extra jaren.

Opvallend, het was de socialistische bond ACOD, die met de directie voor een twee derde meerderheid in het paritair comité zorgde. Maar ACOD heeft vooral niet-verkeersleiders als leden, dat zijn er naast de 300 verkeersleiders zo’n 500. ACV Transcom en de liberale bond VSOA waren tegen het akkoord, zij hebben wel veel leden bij de verkeersleiders. ACV vindt het onverantwoord om langer dan 55 jaar te werken “omdat empirisch blijkt dat vanaf 55 jaar de cognitieve en fysieke vaardigheden achteruitgaan”.

Maar het was dus uiteindelijk de Gilde van Verkeersleiders die begon met de actie om “ziek” te zijn. De drie traditionele bonden houden zich nu duidelijk af van die actie, Belgocontrol roept hen nu expliciet op om hun leden te laten opdagen. Maar het blijft de vraag of dat ook echt zal gebeuren.

Overigens kunnen ook vragen gesteld worden bij het optreden van minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR). Na de deal die Belgocontrol sloot met het ACOD, en dus tegen ACV en VSOA in, duwde zij niet door. Ze liet integendeel weten dat ze wilde “dat alle partijen de dialoog zouden hervatten”. Erg daadkrachtig was dat optreden dus niet.