Een festival met Muse en Metallica met een budget van 16 miljoen euro op een steenworp van de Belgische grens, waar met moeite tickets voor verkocht geraken? Jawel. Een debacle dat z’n oorsprong vindt in twee machtige concertpromotors die elkaar niet meer kunnen uitstaan, waarbij er eentje bovendien nog wordt gerold door een Russische oligarch en waardoor ’s werelds meest prestigieuze racecircuit, de Nurburgring, na de Formule 1 nu ook het grootste festival van Duitsland kwijtspeelde. Ondanks het feit dat er 456 miljoen euro aan belastinggeld werd ingepompt om er een state of the art entertainmentcomplex van te maken. Read on …

Ons verhaal begint in 2013. Met een vete. Tussen Marek Lieberberg en Ossy Hoppe. De eerste zullen we gemakkelijkheidshalve de Herman Schueremans van Duitsland noemen. Hij bouwde sinds begin jaren 70 een imperium uit als concertpromotor.

In 1985 begon Lieberberg met Rock am Ring en dat werd al vanaf die eerste editie, met onder meer U2 op de affiche, meteen het grootste Duitse festival: 85.000 betalende bezoekers. Lieberberg koos een op het eerste gezicht bizarre locatie: het legendarische racecircuit Nürburgring in de Eifel. Maar het sloeg wel degelijk aan, en Rock am Ring bleek een blijvertje, en een gigantisch blijvertje, met steevast meer dan 80.000 bezoekers.

Enter the Wizard of Os

In de jaren negentig haalt Lieberberg Ossy Hoppe binnen, die zijn rechterhand wordt. Tien jaar lang bloeit er iets mooi: Marek Lieberberg Konzertagentur (MLK) groeit immens onder meer door Aerosmith, Bon Jovi, Depeche Mode, Guns N’ Roses, Metallica, Bruce Springsteen, Bryan Adams, Dire Straits, Sting en Céline Dion in Duitsland optredensgewijs te promoten.

In 1999 eindigt de samenwerking. In ruzie. Hoppe, zoon uit een circusfamilie en op vijfjarige leeftijd nog ooit ’s werelds jongste olifantentemmer, begint in 2004 met Wizard Promotions, een concurrent voor Lieberbergs MLK. En wat voor één: hij doet onder meer de Duitse optredens van U2, Iron Maiden, Kiss, Adele, Lady Gaga, Zucchero, Bon Jovi, Sting, Eric Clapton, Ozzy Osbourne en Metallica. Een groot succes, het levert hem de bijnaam de Wizard of Os op.

De inzet: de lucratieve festivalmarkt

Maar één ding heeft Ossy Hoppe niet: het grootste Duitse festival. Dat zit nog steeds bij zijn concurrent Lieberberg, met wie hij een soort van koude oorlog voert. Ondertussen is er een andere speler op de proppen gekomen, Deutsche Entertainment AG, een beursgenoteerde live entertainmentgigant, groot geworden door overnames en internationale joint ventures. DEAG neemt in 2013 het Wizard van Ossy Hoppe over en in de wandelgangen valt dan al te horen dat de bedoeling is om een deel van de lucratieve popfestivalmarkt te gaan veroveren.

Dat is een jaar nadat voor het eerst blijkt dat de Nürburgring, misschien wel ’s werelds meest prestigieuze racecircuit, een financiële ramp is en eigenlijk niet kan overleven. Het circuit vreet geld. En de man die zorgde dat het kon overleven, de voormalige Duitse financieminister Ingolf Deubel (SPD), kan daar niet meer garant voor staan: hij moet voor de rechter komen wegens fraude en misbruik van overheidsgeld.

Onder impuls van Deubel stak de regio Rheinland Pfalz tussen 2007 en 2012 maar liefst 456 miljoen euro belastinggeld in het circuit. De bedoeling: het uitbouwen tot een hypermodern complex met een casino, een congrescentrum, een pretpark én een festivalpark. Deubel liet zich on the way behoorlijk wat steekpenningen toesteken. Hij zou er uiteindelijk drie jaar en zes maanden cel voor krijgen.

Enter the Russian

Op 17 juli 2012 werd de Nürburgring failliet verklaard. Het circuit had toen een krediet van 330 miljoen euro openstaan bij de eigen Investitions- und Strukturbank en had 13 miljoen euro steun nodig van de Europese Unie, maar die gaf geen geld. De schuld bedroeg 287 miljoen euro en het complex had een waarde van 126 miljoen euro.

Het was de bedoeling dat de winkelcentra en het pretpark werden verkocht en dat het circuit in handen van de staat zou blijven, maar op 15 maart 2013 werd bekendgemaakt dat ook dat stuk verkocht was aan de Duitse Capricorn Group, een auto-onderdelenfabrikant. Capricorn betaalde 100 miljoen euro, inclusief 25 miljoen euro voor verdere ontwikkelingen en kreeg hiervoor de Nordschleife en de Nürburgring.

Medio 2014 was ook dat sprookje gedaan. Capricorn kan de beloften niet waarmaken en zit zelf in de problemen. Er komt redding in de vorm van de Russische miljardair Viktor Kharitonin. Hij koopt de Nürburgring over van Capricorn Nürburgring Besitz GmbH (CNBG). Kharitonin (amper 41) is een beetje de Marc Coucke van Rusland.

Naar een exit van Rock am Ring

Op het eerste zicht dan toch. Hij maakte officieel zijn fortuin met Pharmstandard, en bouwde vanuit het iets een farmaceutische gigant uit. Officieel. In het echt ging het er een beetje anders aan toe. De man behoort tot een groepje Russische oligarchen dat zich in eerste instantie rijk stal. Hij is goed bevriend met bijvoorbeeld Roman Abramovich en Evgeny Shvidler en hoort bij de jongens die in Rusland miljardenleningen van het IMF en de Europese Investeringsbank in persoonlijke slush funds lieten verdwijnen. Zijn bedrijven Creditinform en Profit-House waren gespecialiseerd in het organiseren van dubieuze overnames voor collega’s oligarchen.

Maar, even enkele maanden teruggaan in de tijd. Capricorn, dat in nauwe schoentjes zit dus met de Nürburgring, laat Lieberberg en Rock am Ring weten dat het niet echt gelukkig is met de verdeling van de winst van het festival. De uitbaters van de Nürburgring hielden jaarlijks ongeveer een miljoen euro netto over aan Rock am Ring, maar, dat was te weinig. Capricorn zet Lieberberg het mes op de keel: het wil voortaan een nieuwe deal, het wil de helft van de winst. De reactie van Lieberberg is simpel: dan trappen we het af en organiseren het festival elders.

Het moment van Ossy is gekomen

Het is het moment waarop Ossy Hoppe zijn kans schoon ziet. Hij overtuigt Peter Schwenkow, de baas van DEAG (waar zijn Wizard Promotions onder valt), om te gaan praten met de uitbaters van de Nurburgring. “Locatie, locatie, locatie”, blaast Ossy zijn patron in de oren, het festival op het circuit is ondertussen 30 jaar traditie, daar gaan de mensen voor komen en bovendien zal hij wel zorgen voor de bands. Ik maak een affiche, belooft Hoppe, die Lieberbergs Rock am Ring zal wegblazen. Het is, vertelt Ossy aan Schwenkow, waar DEAG al zo lang zit op te wachten: een fullblown entree in het festivalcircuit.

Schwenkow valt voor het praatje van Hoppe. Nog voor de laatste keer Rock am Ring plaatsvond op de Nûrburgring vorig jaar, zorgde hij dat de deal rond was. Bezoekers zagen meteen spandoeken hangen toen ze naar huis gingen: volgend jaar opnieuw een festival hier, een week voor Rock am Ring. Grüne Hölle Rock gaat het heten. Schwenkow en DEAG zijn ervan overtuigd dat ze een schitterende zaak hebben gedaan. Hoppe heeft al een package deal gesloten met het management van Metallica op dat moment.

Pipo’s

Bovendien klopt DEAG zich op de borst voor z’n onderhandelingstechnieken: het heeft die pipo’s van de Nürburgring zover gekregen dat ze weliswaar de helft van de winst krijgen (tenminste het eerste jaar) maar dat ze ook voor de helft van de logistieke kosten opdraaien. Ondertussen zijn er een aantal die zichzelf vervloeken daarvoor bij DEAG, maar we lopen vooruit.

In het najaar ziet het er nog steeds goed uit. Rock am Ring en Lieberberg hebben laten weten dat ze verhuizen naar een klein vliegveldje ergens in Mendig aan de Moesel. En Hoppe blijft namen strikken voor Grüne Hölle. Het heeft nu ook Muse te pakken. Bovendien slaagt Grüne Hölle erin om Rock am Ring met een week te verslaan bij het bekendmaken van de affiche. Het kondigt ook nog eens Kiss aan.

Foo Fighters en Slipknot

Rock am Ring pakt een week later uit met Foo Fighters en Slipknot: bij Hoppes Wizard Promotions trekken ze daarop meteen de flessen open, want de door de wol gewassen Wizard of Os weet uit jarenlange ervaring dat je daar minder volk mee trekt dan met wat hij zelf heeft geboekt.

Ook het feit dat ondertussen er een machtswissel is bij de Nurburgring baart ze bij DEAG en Wizard Promotions geen zorgen. Viktor Kharitonin zegt immers de gemaakte deal te zullen respecteren. Hij wil zelfs komen kijken!

Waar zitten de Duitsers

Maar ondertussen is er iets vreemds aan het gebeuren. Bijna geen enkele van de Duitse acts die Grüne Hölle wil programmeren lijkt te kunnen of te willen. Ossy Hoppe maakt zich niet meteen zorgen. Hij heeft Metallica en Muse. En hij heeft Judas Priest en Kiss en Limp Bizkit en het in Duitsland bijzonder populaire Within Temptation. Ondertussen is de kaartverkoop van beide festivals gestart. Grunge Hölle heeft zich bewust tien euro goedkoper gemaakt dan Rock am Ring. Die laatsten stellen vast dat ze nog nooit zo snel zo veel kaarten hebben verkocht. Tegen nieuwjaar zijn er al bijna 70.000 van de 80.000 beschikbare combitickets verkocht.

Rock am Ring heeft ondertussen een reeks Duitse namen aan de affiche toegevoegd. Die Toten Hosen, Beatsticks, Broilers, Kraftklub, Deichkind, … en, in tegenstelling tot Grüne Hölle trekt het misschien wel resoluut de kaart van het hardere genre maar maakt het ook plaats voor onder meer Netsky en The Prodigy, plus een aantal andere softere, maar populaire acts zoals Bastille.

De rekening klopt niet. Bijlange niet

Bij Grüne Hölle loopt het zo’n vaart niet. De ticketverkoop komt maar niet op gang. En Ossy Hoppe slaagt er ook niet in om buiten het hem zo vertrouwde harde rockgenre te programmeren. In januari wordt aan de alarmbel getrokken. Er zijn amper 2.200 combiticket verkocht en in totaal een goeie 5.000 dagtickets. Of: er is voor 800.000 euro geld binnengekomen en er is al voor 4,7 miljoen euro uitgegeven. Om break even te draaien heeft DEAG 16 miljoen euro inkomsten nodig.

Ze geven het bij Grüne Hölle ook op om sponsors te vinden. Terwijl Rock am Ring moeiteloos Beck’s (bier), Seat en Rockstar (pepdrank) plus nog een hele reeks andere kleinere sponsors binnenhaalde, slaagt het salesteam van Grüne Hölle er niet in om ook maar één fatsoenlijke sponsor te vinden. Het moet settelen met Bild, weliswaar de grootste Duitse krant, maar die geeft alleen wat ruiladvertenties en eist bovendien een massa gratis tickets voor z’n lezers.

De Rus doet moeilijk

En nog iets: die verrekte Rus doet moeilijk. Wanneer ze in februari bij Grüne Hölle om een voorschot vragen op de beloofde helft van de logistieke kosten, blijft het oorverdovend stil op het racecircuit. Er wordt een consultancy bureau ingeschakeld. Dat laat weten dat het aan de naam van het festival ligt: Grüne Hölle, het zal wel dat racefans dat koosnaampje kennen voor het circuit, maar de jeugd? Er komt een naamswijziging: Der Ring – Grüne Hölle.

De promomachine van Muse, dat z’n nieuwe plaat gaat uitbrengen, is ook volle bak aan het draaien gegaan. Resultaat op de ticketverkoop: nougatbollen. Medio maart staat de teller nog steeds op amper 8.500 tickets. De Nurburgring en de Rus hebben ondertussen ook van zich laten horen: ze weigeren geld te geven. Na een meeting blijken er “unüberbrückbare Differenzen” te zijn.

Rock im Revier

In de Duitse media verschijnen berichten dat Grüne Hölle afgelast gaat worden daardoor. DEAG en Wizard Promotions zijn koortsachtig aan het zoeken naar een andere locatie, maar die geruchten, samen met die van de bijzonder slechte ticketverkoop zetten niet echt iemand aan om nog kaartjes te kopen. Begin april dan maakt Grüne Hölle bekend dat het naar de Veltins-Arena in Schalke verhuist. Het gaat ook anders heten: Rock im Revier.

De organisatie probeert het fiasco nog in te kleden als een uitgekiende zet. “Eén van de problemen die rockfans aangaven was de slechte en moeilijke bereikbaarheid van de Nurburgring plus het gebrek aan hotels. De Veltins-Arena is daarentegen perfect makkelijk te bereiken en er zijn hotels genoeg” bijvoorbeeld. Dat er 2.500 het geld van hun kaarten terugwilden? “Hey, je bedoelt maar 2.500!”

“Valt niet meer te redden”

Lieberberg, die ondertussen Rock am Ring al twee maanden geleden helemaal uitverkocht (90.000 combi’s), kon het ondertussen niet laten om in de Duitse Rolling Stone eens goed uit te halen. Hij heeft het over een “debacle, en een poging om iets te redden dat niet meer te redden valt”. Momenteel, met amper drie weekends te gaan, ziet het ernaar uit dat Metallica, Muse en Kiss elk voor een goeie 10.000 man zullen spelen in de Veltins Arena, die daarmee akelig leeg zal zijn: amper voor een vijfde gevuld. En van een festivalsfeer kan je al helemaal niet meer praten. Afgelasten is geen optie, want DEAG heeft die acts ook vastgelegd voor optredens in Wenen en München, waar de kaartenverkoop overigens wel “aardig” zou lopen.

Wanhoopsdeal in de maak?

Er is sprake van een wanhoopsdeal, waarbij de lezers van de krant Bild quasi gratis tickets zouden kunnen krijgen. Dat zou “niet affrontelijk mogen zijn voor degenen die al wel een echt tickets kochten”, maar op die manier zou tenminste nog een deel van de kosten gerecupereerd kunnen worden door wat die mensen zouden opdoen aan drank en eten. Dat is op zich overigens niet zo nieuw: het gebeurde al eens in ons land met een optreden van Prince in Werchter.