Prins Laurent heeft als eerste lid van de koninklijke familie gereageerd op de hernieuwde controverse rond koning Leopold II. Laurent vraagt begrip voor zijn verre voorouder en zegt dat Leopold II veel gedaan heeft voor België. Laurent stelt dat de mensen die voor Leopold II werkten, pas echt misbruik gepleegd hebben en hij benadrukt dat de koning nooit in Congo geweest is. Activisten tegen racisme vandaliseerden de jongste dagen de standbeelden van de Leopold II en de KU Leuven liet zijn standbeeld uit de bibliotheek verwijderen. Het koloniaal schrikbewind van Leopold II aan het einde van de 19de en in het begin van de 20ste eeuw kostte miljoenen Congolezen het leven.
In de nasleep van de Black Lives Matter-kwestie ligt de figuur van koning Leopold II opnieuw zwaar onder vuur. “U moet maar eens zien wat Leopold II allemaal gedaan heeft voor België”, zei prins Laurent, de broer van de huidige koning Filip, in de kranten van Sudpresse. “Hij heeft parken laten aanleggen in Brussel en vele andere dingen. U moet ook weten dat er veel mensen voor koning Leopold II werkten. En zij hebben echt misbruik gepleegd.”
“Maar het is niet zo dat Leopold II dat allemaal zelf gedaan heeft. Hij is nooit in Congo geweest. Ik zie dus absoluut niet in hoe hij de mensen daar zou laten lijden hebben. Het is belangrijk dat dat ook eens gezegd wordt.”
(Kolonialisme wordt verplicht onderdeel les geschiedenis in het middelbaar.)
Foute kolonisatie
Laurent gaf wel toe dat blanken in Afrika “grote fouten” gemaakt hebben: “Elke keer als ik een Afrikaanse chef of staatshoofd ontmoet, verontschuldig ik me voor het gedrag van de Europeanen ten tijde van de kolonies. Altijd doe ik dat.”
Laurent vindt het dan ook jammer dat de standbeelden van Leopold II gevandaliseerd worden. “De mensen vergissen zich over vele zaken”, beweert Laurent.
Excuses van koningshuis?
Het botert de jongste jaren echter niet tussen prins Laurent en zijn broer, koning Filip. Wellicht houdt die laatste een andere mening na op het koloniale verleden van België.
CD&V-voorzitter Joachim Coens heeft in het VRT-praatprogramma De Afspraak gezegd dat het tijd is dat de Belgische overheid en het koningshuis “in het reine komen” met het koloniaal verleden. Coens vindt dat koning Filip de “meest aangewezen persoon is” om daarover iets te zeggen en eventueel excuses aan te bieden. De CD&V-voorzitter wil daarover een gesprek binnen de regering, die verantwoordelijk is voor uitspraken van de koning.
Koloniaal schrikbewind
Na de Koloniale Conferentie van Berlijn in 1884 en 1885 verwierf koning Leopold II het huidige gebied van Congo als privébezit. Leopold II zou uit smetvrees zelf nooit afreizen naar het land, maar liet Britse ontdekkingsreizigers en Belgische militairen het land veranderen in één groot strafkamp. De Congolezen moesten – zonder betaald te worden – rubber ontginnen, waardoor Leopold II schatrijk werd als belangrijke speler in de vroege auto- en fietsindustrie.
Bij wie zijn dagelijks quotum niet haalde, werden de handen afgehakt. Onder dit regime zouden zo’n 10 miljoen Congolezen overleden zijn, maar zekerheid over dat cijfer bestaat niet, omdat er destijds nog geen bevolkingsregisters bestonden in Congo.
Na felle kritiek en foto’s van afgehakte ledematen bij Congolese kinderen in de Angelsaksische pers werd Leopold II in 1908 gedwongen om zijn Congo-Vrijstaat over te dragen aan de Belgische staat. De uitbuiting ging verder, maar op een minder wrede – zij het moreel verwerpelijke – manier. In 1960 werd Congo onafhankelijk van België.