Veel mensen gaan ervan uit dat we als soort uniek zijn als het gaat om het hebben van seks voor het plezier en niet louter om ons voort te planten. Nee dus. Van dolfijnen werd het al vermoed, maar nu weten we zeker dat ze ervan genieten. Dolfijnen blijken ook niet echt preuts. Ze hebben vaak seks – meerdere keren per dag. En die is zowel hetero- als homoseksueel.

De bevindingen komen niet als een verrassing voor wetenschappers die dolfijnen onderzoeken. Maar we weten het nu zeker door onderzoek dat is gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology. Daaruit blijkt dat vrouwelijke dolfijnen functionerende clitorissen hebben. Historisch gezien hebben onderzoekers zich gericht op mannelijke genitaliën, gedreven door vooroordelen tegen vrouwelijke keuze in seksuele selectie en het feit dat het gemakkelijker kan zijn om iets te bestuderen dat, nou ja, eruit springt. Vrouwelijke genitaliën bij diersoorten werden verondersteld eenvoudig en oninteressant te zijn. Maar hoe meer onderzoekers vrouwelijke genitaliën bestuderen, hoe meer we leren dat dit helemaal niet het geval is. Het is overigens geen toeval dat deze verschuiving deels kan worden toegeschreven aan het toenemende aantal vrouwelijke onderzoekers.

“Ter grootte van een AA-batterij”

Twee biologes, Patricia Brennan en Dara Orbach, onthulden eerder hoe vrouwelijke dolfijnen ingewikkelde geplooide vagina’s hebben die een penis handig kunnen “stoppen”. Die interne anatomie geeft de vrouwelijke dolfijn keuzevrijheid bij het kiezen van welk sperma van welk mannetje haar eicel mag bevruchten.

Brennan en Orbach begonnen in 2016 hun onderzoek naar dolfijnvagina’s. Ze ontdekten ondertussen dat wijfjesdolfijnen een onmiskenbare clitoris hebben “ter grootte van een AA-batterij”. De onderzoekers ontleedden de clitoris van 11 tuimelaars en haalden weefselmonsters door een micro-CT-scanner. Hun onderzoek bracht een aantal tekenen van een functionele clitoris aan het licht, waaronder erectiel weefsel dat gezwollen zou kunnen worden door bloed. Ze vonden ook een band van bindweefsel rond het erectiele weefsel, die ervoor zorgt dat de clitoris zich kan ophopen en zijn vorm kan behouden. En de clitoris veranderde van vorm toen de dolfijnen volwassen werden, wat suggereert dat die een functie heeft die verband houdt met seksuele rijpheid.

Twee soorten seks: snel en van langere duur

Maar het is niet eenvoudig om dolfijnseks experimenteel te bestuderen in een laboratorium of in het wild. De fysiologische tekenen van plezier geassocieerd met mensen en andere primaten – vocaliseren, grimassen, rollende ogen en hijgen – kunnen er bij een dolfijn totaal anders uitzien. Wat we al wel weten is door waarnemingen is dat dolfijnen vaak seks hebben, meerdere keren per dag zelfs. En dat ze blijkbaar ook twee soorten seks hebben: louter voor voortplanting en louter voor het plezier. De eerste soort is blijkbaar van erg korte duur – we spreken over seconden hier. Maar de tweede soort, de “sociale seks” duurt veel langer. Bovendien vindt die plaats tussen zowel mannetjes als vrouwtjes en tussen de geslachten onderling.

Overigens zijn Brennan en Orbach al aan hun volgende uitdaging begonnen: ze zijn op zoek naar clitorissen bij ander walvisachtigen. Bij de orca’s hebben ze die al gevonden.

(kg)