In Los Angeles in de Verenigde Staten zijn afgelopen weekend de Academy Awards, beter bekend als de Oscars, uitgereikt. Ook na 90 edities blijven de gouden beeldjes de belangrijkste filmprijzen ter wereld, maar toch gaat het niet goed met de Oscars. De kijkcijfers waren nog nooit zo laag en de kritiek nog nooit zo groot. Zijn de filmprijzen nog wel relevant en wat moet er gebeuren om het publiek weer warm te maken voor de Oscaruitreiking?
“I’m king of the world!“, riep regisseur James Cameron 20 jaar geleden toen hij de Oscar voor Beste Regisseur ging afhalen. Zijn film Titanic zou uiteindelijk met elf beeldjes naar huis gaan, een record dat de rampenfilm deelt met Ben-Hur (1959) enThe Lord of the Rings: The Return of the King (2003).
De zegetocht van Titanic in 1998 is nog altijd de best bekeken Oscaruitreiking ooit. Meer dan 55 miljoen Amerikanen zagen de show. Ook in de cinema lokte de liefde tussen Leonardo DiCaprio en Kate Winslet veel volk. Titanic was wereldwijd dan ook de meest lucratieve film het jaar voor hij elf Oscars, waaronder die voor Beste Film, won.
Wow, #Oscars drew a weak 26.5 million viewers Sunday, a whopping 5.5 million BELOW the previous all-time low of 32 million, set in the wake of a Hollywood writers strike in 2008. Story TK.
— Gary Levin (@GaryMLevin) March 5, 2018
Halvering kijkcijfers op 20 jaar tijd
Tien jaar later ging de Oscar voor Beste Film naar No Country for Old Men, hoewel maar liefst 35 films beter gescoord hadden aan de box-office. Toeval of niet, maar ook de Oscarshow scoorde in 2008 heel wat slechter. 32 miljoen Amerikaanse kijkers de zagen onder andere Marion Cotillard en Daniel Day-Lewis bekroond worden, maar liefst 23 miljoen minder dan een decennium ervoor en een diepterecord qua kijkcijfers.
Dat record van 2008 hield tien jaar stand … tot de Oscaruitreiking van afgelopen zondag het verpulverde. Amper 26,5 miljoen Amerikanen keken naar de show van bijna vier uur waarin The Shape of Water ging lopen met de Oscar van Beste Film. De andere winnaars kan je zien in ons handig overzicht.
Blockbusters worden genegeerd
Vorig jaar behaalde de gelauwerde film van regisseur Guillermo del Toro een 64ste plaats qua opbrengst wereldwijd, goed voor 102,2 miljoen euro. Ter vergelijking: het grootste box-officesucces van 2017 was Star Wars: The Last Jedi met een opbrengst van 1,07 miljard euro wereldwijd. Die film moest het op de Oscars echter stellen met vier nominaties in kleinere categorieën en kon daarvan geen enkele verzilveren.
Brede publiek kent genomineerde films niet
De 9 genomineerden voor de Oscar van beste film brachten samen maar ongeveer evenveel op als de achtste Star Wars-film. Dunkirk was het enige kassucces met een nominatie. Met een box-office van 423,4 miljoen euro was zelfs die film maar goed voor een 18de plaats wereldwijd.
Het brede publiek heeft dit jaar voor de awardshow dan ook maar weinig van de genomineerden voor de Oscar van Beste Film gezien. Voor 2018 zijn er geen cijfers bekend, maar vorig jaar bleek uit onderzoek dat meer dan de helft van de Amerikanen geen enkele film had gezien die genomineerd was voor de belangrijkste Oscar.
Final numbers are in: Oscars viewership fell to 26.5 million.
— Matt Semite (@MattsOurSemite) March 5, 2018
I don't think most people are appreciating just how low that is relative to history.
That is the lowest viewership ever recorded by a wide margin (next lowest is 32 million in 2008), and a 20% decrease from last year pic.twitter.com/CTwQFbgerl
Batman zorgt voor revolutie in 2008
De Academy of Motion Picture Arts and Sciences, die jaarlijks de Oscars uitreikt, kent dat probleem nochtans al enige tijd. In 2009, een jaar na het kijkcijferdieptepunt, bereikte de kritiek op de elitaire Oscars een hoogtepunt.
Slumdog Millionaire kreeg het beeldje voor beste film, maar dé film van dat jaar was The Dark Knight. Christopher Nolan had de superheldenfilm naar een hoger niveau gebracht met onder andere een geniale Heath Ledger als The Joker. Toch kreeg de batmanfilm geen nominatie voor Beste Film.
Ook animatiefilm WALL-E verdiende volgens veel filmliefhebbers een nominatie. De kritiek richtte zich toen overigens voor een deel op Harvey Weinstein. Die zou zijn invloed bij The Academy hebben gebruikt om een nominatie voor zijn The Reader in de wacht te slepen, ondanks matige kritieken op die film.
Interesting by @StatistaCharts – Oscar viewers – lowest ever…: pic.twitter.com/9cd4dFduiv
— Paul Armstrong (@paul__armstrong) March 6, 2018
Tien genomineerden voor Oscar van Beste Film
De organisatie van de Oscars reageerde op de vraag van het publiek en besloot om vanaf 2010 tien films te nomineren in de belangrijkste categorie, die van Beste Film. Zo was er vanaf toen ruimte om de populaire blockbusters een nominatie te geven zonder de kleinere, alternatieve films te verwaarlozen.
De reglementswijziging leverde in 2010 een droomcombinatie aan genomineerden op. Naast de klassieke favorieten van The Academy was er ook een nominatie voor Avatar, de meest succesvolle film ooit, en Up, nog maar de tweede animatiefilm ooit die die eer kreeg.
Twee vrouwen en eerste niet blanke
Voor het eerst was er voor de Oscar van Beste Film ook een film genomineerd van een niet-blanke regisseur (Precious: Based on the Novel “Push” by Sapphire van Lee Daniels) en zelfs twee films van vrouwelijke regisseurs.
The Hurt Locker van Kathryn Bigelow haalde het beeldje uiteindelijk binnen en 41,7 miljoen Amerikanen keken naar de show. The Academy kreeg dus zijn grote show met grote namen en goede kijkcijfers, maar uiteindelijk wel een winnaar die maar 96ste eindigde in de box-office wereldwijd. Al hadden ze wel eindelijk een vrouwelijke regisseur in de bloemetjes gezet. Bigelow won ook de Oscar voor Beste Regisseur en ook na zondag nog altijd de enige vrouw die die prijs ooit kreeg.Kathryn Bigelow is an American writer, director and producer. In 2010 she made history by becoming the first woman to win an Oscar for her film "The Hurt Locker." She is currently married to director James Cameron. #WomensHistoryMonth #Oscars2018 pic.twitter.com/T56qeMEUC4
— Jennifer Rose (@rose2010bud) March 4, 2018
Harry Potter-films nooit genomineerd
Of het door de vele positieve reacties kwam op de vrouwelijke triomf het jaar ervoor weten we niet, maar na 2010 ging het oorspronkelijke idee van de extra genomineerden voor de Oscar van Best Film al snel ging het zijn doel voorbij. The Academy koos niet voor goed gemaakte populaire blockbusters, maar voor obscuurdere films, volgens sommigen alleen maar om de diversiteit te vergroten.
Zo grepen onder andere alle films van Harry Potter en Star Wars en andere goed onthaalde blockbusters zoals Interstellar, Deadpool en dit jaar bijvoorbeeld Coco, Logan en Wonder Woman naast een nominatie voor Beste Film.
Oscar voor Beste Blockbuster
Die evolutie zorgde er begin deze maand nog voor dat Gene Del Vecchio, een Amerikaanse adjunct-professor marketing gespecialiseerd in blockbusters, opriep om een nieuwe categorie in het leven te roepen bij de awardshow, namelijk een Oscar voor Beste Blockbuster.
“De filmindustrie kijkt dikwijls neer op die films, maar blockbusters inspireren vaak mensen en zijn optimistisch met een happy ending. Zo’n Oscar zou de grote massa terug doen kijken naar de awardshow en zo extra geld opleveren”, schrijft hij in USA Today. Dat geld kan dan weer gebruikt worden om films te maken voor een beperkter publiek.
Time to create an Oscar for Best Blockbuster: https://t.co/0K9uiZBet8
— Gene Del Vecchio (@GeneDelVecchio) March 2, 2018
3 uur en 50 minuten
Toch zijn er ook andere redenen waarom de Oscaruitreiking afgelopen weekend zo weinig mensen wist te boeien. De hele show duurde maar liefst 3 uur en 50 minuten en was bij momenten echt saai. Jimmy Kimmel presenteerde, ondanks zijn blunder van vorig jaar, voor het tweede jaar op rij en was soms grappig, maar soms ook helemaal niet.
Onder andere de dankwoorden van de winnaars worden ieder jaar langer, dit jaar zelfs vijf keer zo lang als in de jaren 50. Op enkele uitzonderingen na waren de zegespeeches ook iets te voorbereid. Door de vele andere filmprijzen zoals de Golden Globes en BAFTA Awards waren de winnaar ook vrij voorspelbaar.
Anderen roepen dan weer op om de categorieën van de Oscars dringend te herzien. Door minder populaire Oscars te elimineren of samen te voegen, zou de show korter worden. Nieuwe, relevante Oscarcategorieën kunnen dan weer een nieuw en jonger publiek aanspreken.
In early 1950s, average length of Oscars speech was 29 words; now it’s 174 words, via Daily Mail. 500% increase in boredom while TV ratings have plummeted to Cleveland Browns levels.
— Ben Maller (@benmaller) March 5, 2018
Hollywood is driven by Epic Blockbusters filled with Stunts and Explosions, yet neither Stunt Department or Effects departments are represented at the #Oscars. RT if you want to see this changed.
— Dave Blass (@DaveBlass) March 5, 2018
Donald Trump en #MeToo
Een andere reden die vaak aangehaald wordt voor de slechte kijkcijfers is de overdreven aandacht voor zaken die niets met films te maken hebben. Zo staan alle awardshows dit jaar in het teken van #MeToo en Time’s Up, twee initiatieven die seksueel grensoverschrijdend gedrag in de showbizzsector aanklagen. Ook tijdens de Oscars kreeg dat thema aandacht en achteraf was er kritiek op twee winnaars met geen onbesproken verleden.
Een ander mikpunt van kritiek tijdens de overwinningsspeeches is uiteraard de Amerikaanse president Donald Trump. Dit jaar was er onder andere een opmerkelijk initiatief tegen de NRA en de soepele wapenwetgeving in de Verenigde Staten.
Trump zelf reageerde op Twitter laconiek op de slechtste kijkcijfers ooit. “Het probleem is dat we geen sterren meer hebben – behalve jullie president (just kidding, of course)!”, schreef hij. Presentator Jimmy Kimmel kaatste de bal wel snel mooi terug: “Bedankt, president met de laagste rating uit de geschiedenis.”
Lowest rated Oscars in HISTORY. Problem is, we don’t have Stars anymore – except your President (just kidding, of course)!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) March 6, 2018
Thanks, lowest rated President in HISTORY. https://t.co/E01UgDaZ3T
— Jimmy Kimmel (@jimmykimmel) March 6, 2018
Jonger, gekleurder en vrouwelijker dan ooit
Maar misschien is het juist door dergelijke maatschappijkritische boodschappen dat de Oscars nog altijd bestaansrecht hebben. Het is een plaats waar sterren met invloed de kans krijgen om iets aan te kaarten en iets in beweging te zetten.
Zo ging in 2016 de hashtag #OscarsSoWhite viraal en sindsdien krijgen niet-blanke acteurs en filmmakers (iets) meer aandacht van The Academy die een jaar later ook nog eens 700 nieuwe leden uitnodigde. Die zijn jonger, gekleurder en vrouwelijker dan de andere leden en hebben ook dit jaar hun invloed uitgeoefend op de Oscarnominaties.
1,9 miljoen euro voor 30 seconden reclame
In tijden van Netflix, dat dit jaar zijn eerste Oscar won, en andere streamingdiensten verliezen ook andere grote events zoals de Super Bowl kijkers. Het is dus niet onlogisch dat ook de Oscaruitreiking klappen krijgt.
Toch slaagt het event erin om zich financieel heel goed staande te houden. De inkomsten voor The Academy stegen dit jaar zelfs met 9 procent. Een reclamespotje van een halve minuut tijdens de uitzending kost dan ook 1,9 miljoen euro, zo’n 30 procent meer dan vorig jaar.
Ratings for the Grammys dropped 24% this year. The Super Bowl hit a 7-year low. The top scripted network series gets a mere fraction of what the number-one show got 10 or 15 years ago. It's a niche world. And things, as Tony Soprano once said, are trending downward.
— Mark Harris (@MarkHarrisNYC) March 5, 2018
De Oscars verdwijnen niet … en dat is terecht!
Dat de Oscars zichzelf in vraag moeten stellen en een opfrisbeurt kunnen gebruiken is een feit. The Academy mag niet veranderen in een eliteclubje dat zichzelf beter vindt dan het gewone volk, maar het is wel hun plicht om te tonen dat de filmindustrie meer is dan hetgeen we voortdurend naar ons hoofd gesmeten krijgen.
Zonder hen hadden maar heel weinig mensen
bijvoorbeeld de prachtige en belangrijke film Call Me By Your Name gezien en alleen al daarom is het goed dat de Academy Awards bestaan.
