Met branded content van BNP Paribas Fortis
Een onderneming starten, lijkt steeds makkelijker. Natuurlijk botst men soms nog altijd op een muur. Dat kan bijvoorbeeld een gebrek aan startkapitaal zijn, zeker als een financieel plan onvoldoende sterk is om investeerders te overtuigen. Voor anderen is een zakelijke rekening openen dan weer een groot probleem. En dat is best opmerkelijk, want over het algemeen is dat een fluitje van een cent en kan het zelfs gewoon online. Het gaat dan ook om een heel specifieke groep van zelfstandigen en organisaties waarbij er sprake is van een verhoogd risico. Dat komt niet doordat banken een beleid hebben dat zich richt tegen de mensen of ideeën achter de onderneming. Het heeft wel alles te maken met de strenge wetgeving waar banken zich nu eenmaal aan moeten houden.
Banken checken steeds strenger
Als je een zaak opstart, heb je een zakelijke bankrekening nodig. Logisch, want hoe ontvang je anders betalingen, betaal je leveranciers of behoud je het overzicht? Gelukkig kan je bij banken als BNP Paribas Fortis tegenwoordig gewoon online een professionele bankrekening openen. Voor starters zijn er vaak zelfs allerlei voordelen. Banken willen die starters aan zich binden en willen starters dan ook liever niet afwijzen. We kunnen dan ook stellen dat het openen van een zakelijke rekening vandaag eenvoudiger is dan ooit tevoren. En toch gaat het dus niet voor iedereen even vlot. En dat komt door de vele regels waar banken rekening mee moeten houden.
Banken zijn wettelijk verplicht om streng te controleren wie hun klant wordt. Ze moeten een zogeheten cliënt-acceptatiebeleid voeren en controleren of jouw activiteiten niet gelinkt zijn aan witwassen, fraude, mensenhandel of de financiering van terrorisme. Dat klinkt als iets uit een film, maar het is pure realiteit en het komt vaker voor dan je denkt. De informele economie is ook in ons land vrij groot, waarbij zeker de drugshandel via de haven van Antwerpen een belangrijke rol speelt. Dat betekent dat er voortdurend een risico bestaat dat crimineel geld wordt witgewassen via clandestiene ondernemingen. In sectoren waarin veel met cash geld wordt gewerkt, bestaat er altijd een bepaald risico. Daarom moeten banken bij dergelijke ondernemers extra voorzichtig zijn. Deze strenge regels komen van Europa en zijn vastgelegd in de zogenaamde antiwitwaswetgeving. Ze zijn er ook op gericht om de financiële stromen naar terroristische organisaties droog te leggen. Banken riskeren torenhoge boetes als ze hun klanten onvoldoende screenen en dus spelen ze op veilig, waardoor bijvoorbeeld zelfstandige prostituees – een typisch voorbeeld van een beroep waarbij vooral cash wordt betaald – het moeilijker hebben om een rekening te openen. Je kan het de bank maar moeilijk kwalijk nemen. Meer zelfs: het is vooral ook een teken dat het gaat om een betrouwbare bank die veel aandacht schenkt aan veilige en eerlijke geldstromen.
Enkel een heel specifieke groep ervaart moeilijkheden
Sinds december 2024 hebben sekswerkers in België een erkend statuut. Het ging om een vrij progressieve beslissing dat internationaal veel aandacht heeft gekregen. Dat betekent dat ze sindsdien sociaal verzekerd zijn en op papier als gewone werknemers of zelfstandigen behandeld worden. In de praktijk blijkt echter dat banken hen vaak weigeren als klant. Onder meer Utsopi (de Belgische unie van sekswerkers) en Sekswerk Alliantie Destigmatisering (een Nederlandse organisatie) klagen dit al langer aan.
Enkel in heel specifieke gevallen ontstaan dus problemen. Als jij bijvoorbeeld een IT-bureau, webshop, advocatenpraktijk, koffiezaak of consultancybedrijf wil starten, hoef je je geen zorgen te maken. De meeste banken openen dan uitermate vlot een zakelijke rekening, zeker als je je netjes hebt ingeschreven en je inkomsten duidelijk kan aantonen. Alleen wanneer je in een sector zit die volgens de bank “gevoelig” is, kan de procedure wat trager of complexer verlopen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de prostitutiesector, maar ook om de cryptosector en de diamantsector. Dit wil echter niet zeggen dat het voor deze ondernemers onmogelijk is om een bankrekening te openen, alleen zullen er meer vragen worden gesteld en zal de bank terughoudender optreden.
Cliënt-acceptatiebeleid van de bank
Het is de bank in ieder geval toegestaan om klanten te weigeren. Elke ondernemer mag in feite klanten weigeren, zolang er maar bijvoorbeeld geen racistische of discriminerende redenen aan de basis van die beslissing liggen. Als banken dus rekening houden met de antidiscriminatiewetgeving is het hen toegestaan om voorzichtig te zijn bij risicovolle sectoren en eventueel zelfs klanten te weigeren. Wel moeten banken altijd kunnen uitleggen waarom ze een aanvraag weigeren. Intussen pleiten heel wat belangenorganisaties voor een duidelijk wettelijk kader en meer transparantie. Want hoe kan je deelnemen aan de samenleving als je geen toegang krijgt tot basisdiensten, zoals een bankrekening? Het is dan inderdaad aan de wetgever om het een en ander mogelijk te maken en een goed wettelijk kader te voorzien.