Vijf dagen voor de stembussen opengaan in Frankrijk voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen, zijn er ineens vier kandidaten die allemaal op nagenoeg gelijke hoogte staan in de peilingen. Sinds twee weken haalt Jean-Luc Mélenchon iedereen in. Hij voert een uitstekende en slimme campagne en veel Fransen geloven in zijn linkse, op de Bolivariaanse revoluties geïnspireerde programma. Dat maakt veel andere Fransen bloednerveus.
Maandenlang leek het erop dat niets de Eurofiele centrumkandidaat Emmanuel Macron de overwinning kon ontgaan. Maar vijf dagen voor de stembussen opengaan, zijn er ineens vier kandidaten die allemaal op nagenoeg gelijke hoogte staan in de peilingen: de extreemrechtse Marine Le Pen, de centrumkandidaat Emmanuel Macron, de conservatieve François Fillon en de extreemlinkse Jean-Luc Mélenchon. Ze zitten allemaal rond de 20 procent.
Zelfs fervente aanhangers van Emmanuel Macron maken zich ongerust dat hun kandidaat de verkiezing niet kan overleven. Zij waren tot nu toe optimistisch en zagen zich gesteund door de peilingen. Macron zou het in de tweede ronde makkelijk winnen van Marine Le Pen, met ruim zestig procent van de stemmen. Maar wat als hij die tweede ronde niet haalt?
Een tweede ronde met Mélenchon en Le Pen?
Sinds twee weken haalt Jean-Luc Mélenchon iedereen in. Hij voert een uitstekende en slimme campagne en veel Fransen geloven in zijn linkse, op de Bolivariaanse revoluties geïnspireerde programma. Het zou dus wel eens kunnen dat de tweestrijd op 7 mei in de tweede ronde tussen Mélenchon en Le Pen gaat.
En beiden zijn geen goed nieuws voor Europa. Want ook al bevinden zij zich elk aan de tegenovergestelde uiteinden van het politieke hoefijzer, op economisch gebied hebben ze veel gemeen.
Zowel Le Pen als Mélenchon willen een andere relatie met Europa en het liefst een einde maken aan de euro. Beide kandidaten hebben nationalistische wensen en beiden hebben geen ambitie om het begrotingstekort en de enorme Franse staatsschuld naar beneden te brengen.
Spaargeld naar het buitenland
De gevolgen voor Europa zouden enorm zijn als één van die twee wint, volgens nogal wat waarnemers zou het zelfs de doodsteek van het Europese project kunnen zijn.
Het leidt er ook toe dat heel wat Fransen momenteel nerveus zijn over hun spaarcenten. Er wordt gevreesd dat als dit weekend blijkt dat het tussen Mélenchon en Le Pen zal gaan, er heel veel Fransen zullen beslissen om snel hun spaargeld op te nemen en naar het buitenland te brengen.
Om te voorkomen dat de banken ten onder gaan aan een plotselinge opname van spaartegoeden, komt er dan mogelijk direct een “kapitaalstop”. Aan de grenzen zullen auto’s uitgekamd worden op goudstaven en bankbiljetten. Dat is nog al eens gebeurd en niet eens zo lang geleden: in mei 1981. Toen werd de socialist François Mitterrand president en in amper tien dagen verdween een derde van al het Franse spaargeld naar het buitenland.
Of zelfs Macron versus Fillon?
Maar de kaarten liggen momenteel zo dat het evengoed kan uitdraaien op een confrontatie tussen Emmanuel Macron en François Fillon. Die laatste is verwikkeld in allerlei schandalen en heeft als oud-premier van Sarkozy een slechte staat van dienst. Macron daarentegen is een nieuwkomer. Hij is nog maar 39 jaar en was slechts twee jaar minister van Economie onder Hollande. Zonder echte politieke ervaring heeft hij binnen een jaar zijn eigen politieke beweging uit de grond kunnen stampen. Van de in totaal elf presidentskandidaten is hij de enige die uitgesproken pro-Europa is. Als Macron de tweede ronde haalt, dan wordt hij president, ongeacht zijn tegenstander. Mocht hij gekozen worden dan zal de Europese samenwerking mogelijk een flinke impuls krijgen.
De Franse president wordt sinds 1965 gekozen in twee rondes. De twee met de meeste stemmen in de eerste ronde (op 23 april) gaan door naar de beslissende ronde op 7 mei, tenzij een kandidaat direct meer dan 50 procent van de stemmen haalt. Dat is echter nog nooit voorgekomen.