We horen ieder jaar dat er weer een Scandinavisch land op de eerste plaats staat van de index van de gelukkigste landen in de wereld. Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland en IJsland zijn blijkbaar heel aangename plaatsen om te wonen. Maar een nieuwe studie toont aan dat die index iets heel opmerkelijks verbergt: jongeren zijn helemaal niet zo gelukkig en hebben het vaak zelfs heel moeilijk.
Finland staat dit jaar op de eerste plaats van de index die de gelukkigste landen rangschikt. De lijst wordt jaarlijks door de Verenigde Naties opgesteld. De Finnen worden gevolgd door Noorwegen, Denemarken en IJsland. Zweden moet op de negende plaats nog Zwitserland, Nederland, Canada en Nieuw-Zeeland voor laten gaan. Maar alle Scandinavische landen scoren dus uitstekend, en je zou denken dat het er voor jongeren goed moet zijn om op te groeien. Een nieuwe studie in opdracht van de Scandinavische landen zelf toont echter aan dat jongeren en jonge volwassen niet zo gelukkig zijn als het nationaal gemiddelde doet vermoeden.
Epidemie
Voor de index moeten proefpersonen hun gevoel van geluk beoordelen met een score van 1 tot 10. In een Scandinavisch land zit een meerderheid boven 7 op 10. Voor het nieuwe onderzoek werden de scores van 5 tot 6 nauwer bestudeerd en omschreven als mensen die met iets worstelen. Scores van 0 tot 4 werden beschouwd als mensen die het moeilijk hebben en afzien.
In de vijf Scandinavische landen samen zit gemiddeld 12,3% in een van die twee groepen. Maar wanneer enkel naar de leeftijd 18 tot 23 jaar werd gekeken, dan stijgt dat aantal naar 13,5%. Zweedse jonge vrouwen vormen met 19,5% de grootste groep. De leeftijdsgroep ouder dan 80 jaar was nog minder gelukkig dan de jongeren, maar dat heeft natuurlijk te maken met gezondheidsproblemen en eenzaamheid waar bejaarden mee kampen. Dat de jongeren het zo slecht doen, is een veel opvallender probleem. De statistieken kan je in The Guardian terugvinden.
De Scandinavische landen doen het wel nog steeds beter dan andere landen in de westerse wereld. Toch lijken jongeren de trend te volgen. “Meer en meer jonge mensen worden eenzaam en krijgen te maken met stress en mentale problemen”, zegt Michael Birkjaer van het ‘Happiness Research Institute’, dat de studie uitvoerde, aan The Guardian. “We stellen vast dat de epidemie van psychische aandoeningen en eenzaamheid de kusten van de Scandinavische landen bereikt.”
Sociale media
Waarom jongeren zoveel ongelukkiger worden, is niet duidelijk. Daar willen de onderzoekers graag nog dieper op ingaan. Al zijn er wel al een paar factoren die zeker een rol spelen. Zo zou in Denemarken de perfectionistische cultuur een groot probleem zijn. Jongeren hebben het gevoel dat ze moeten uitblinken tijdens examens. Voorts is de wereld waarschijnlijk een moeilijkere plaats geworden om te leven. “We hebben overal een terugval van geluk gezien sinds de financiële crisis, ook in landen als Denemarken waar de economie zich weliswaar hersteld heeft.”
Ook de sociale media maken jongeren ongelukkiger en vooral eenzamer. Veel jongeren zeggen dat ze zich eenzaam voelen wanneer ze bij de mensen willen zijn die ze op Facebook of Instagram plezier zien hebben. Van alle leeftijdsgroepen in de studie waren het ook vooral de jongeren die klagen over een slechte algemene gezondheid, gevolgd door een slechte mentale gezondheid. Andere factoren die hen ongelukkig maken zijn de ongelijkheid van lonen, de werkloosheid en het beperkte sociale contact.
Psychische problemen
Maar die mentale gezondheid baart vooral zorgen, want in Noorwegen is het aantal jongeren dat hulp zoekt met psychische problemen in vijf jaar met 40% gestegen. In Denemarken heeft 18,3% van de jongeren tussen 16 en 24 jaar mentale problemen. Gemiddeld gaat het bij mannen om 12,9%, en bij vrouwen om liefst 23,8%. Dat leidt bij de jongeren tot stress, depressie, angst, het nemen van pillen, en in extreme gevallen zelfmoord.
Zelfmoord is in Finland overigens een groot probleem, hoewel dat land dit jaar dus het gelukkigste ter wereld zou zijn. Een derde van alle overlijdens van jongeren tussen 15 en 24 jaar zou te wijten zijn aan zelfdoding.
De ministers van de vijf landen willen het probleem op basis van de studie nu verder opvolgen. Ze denken dat er ook een bepaald stigma aan ongelukkig zijn in hun landen hangt. “Als iedereen gelukkig blijkt, is het dan wel aanvaardbaar als ik laat weten dat ik ongelukkig ben?”, zegt Ulf Andreasson, een van de onderzoekers. “We moeten ervoor zorgen dat het geen schande is om je ongelukkig te voelen.”
Wie vragen heeft over zelfdoding, kan anoniem contact opnemen met de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.