Eén van onze stokpaardjes is hoe jammer het is dat er zo weinig culturele uitwisseling bestaat tussen Nederland en Vlaanderen, toch twee gebieden die eenzelfde taal delen. Nederlandse films zijn zelden in de Vlaamse bioscopen te zien en omgekeerd, veel liever maken we een remake. Dankzij Netflix wordt de nieuwe Nederlandse film De Slag Om De Schelde niet enkel in Nederland en België vertoond, maar wereldwijd.
Het was oorspronkelijk de bedoeling om De Slag Om De Schelde in de Nederlandse bioscopen te krijgen in 2020 om zo de 75e verjaardag van het einde van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Het werd uiteindelijk de 5e juni, toen de Nederlandse bioscopen heropenden na lockdowns ten gevolge van de coronapandemie. De film werd meteen voor negen Gouden Kalveren genomineerd, de belangrijkste Nederlandse filmprijzen, waarvan er ook vijf verzilverd werden. Ter vergelijking: De Oost, die andere grote Nederlandse oorlogsfilm van Amazon Prime, moest het met vijf nominaties doen. De Slag Om De Schelde is dan ook duidelijk de betere film van deze twee.
Drie verschillende verhalen
De film speelt zich af in het najaar van 1944: de bevrijding hangt in de lucht, de geallieerden zijn in de buurt, maar hebben de Schelde en de haven van Antwerpen nodig om de Duitsers ten val te brengen. De film zoomt het eerste anderhalf uur in op drie verschillende verhalen die hebben bijgedragen aan de opbouw naar die veldslag.
Het meest interessante verhaal is dat van het Nederlandse meisje Teuntje (Susan Redder) die het midden probeert te vinden tussen haar vader (Jan Bijvoet) die dokter is en zo goed mogelijk zijn werk blijven doen is onder de Duitse bezetting, en haar zeventienjarige broer Dirk (Ronald Kalter) die bij het verzet actief is. Wanneer Dirk gearresteerd wordt na wat volgens de dokter “een moment van onbezonnenheid” en volgens de Duitse kolonel Berghof “een aanslag” was, doen zowel de dokter als Teuntje wat er volgens hen nodig is. Zo komt Teuntje in contact met Marinus (Gijs Blom), een Nederlandse militair die zo veel sympathie heeft voor de Nazi’s dat hij zich al op z’n zeventiende aansloot in een Duits trainingskamp.
Stof genoeg voor een film en tijdens het kijken vroegen we onszelf af waarom er nu net van dit wijdverspreide en gelaagde verhaal geen televisieserie gemaakt is. Het is genieten van de scènes met Jan Bijvoet als dokter Visser en kolonel Berghof, maar voor beide personages is de schermtijd wel erg beperkt. Nu hebben we ook het raden naar wat maakt dat Marinus, die toch erg overtuigd is van het Duitse gedachtengoed, zijn kar keert en besluit om Teuntje te helpen. Is het de liefde? Ziet hij zijn fout in? Of is hij een rat die het zinkende schip alvast verlaat? Het feit dat er zo veel verteld moet worden binnen het bestek van een film en de makers gekozen hebben voor een aangename traagheid, maakt dat we soms het gevoel hebben dat een televisiereeks hier de betere optie was geweest.
Drie dagen
Pas het laatste halfuur draait het in de film pas echt om de veldslag die tot de bevrijding van Nederland zal leiden. Daarom vinden wij de Engelse titel The Forgotten Battle meer gepast. Die titel kan immers niet alleen op de veldslag zelf slaan, maar kan ook teruggeleid worden naar de verschillende personages, die allen op hun eigen manier hun eigen kleine strijd gevoerd hebben die vandaag vergeten is.
Wanneer de veldslag dan toch losbarst, wanen we ons in de openingssequentie van Saving Private Ryan en meteen is het ook opmerkelijk – wat belangrijk is in gevechtsscènes in oorlogsfilms – hoe knap afgewerkt en gemixt het geluid is. Dat we hier de vergelijking durven maken met Saving Private Ryan is overigens een grote pluim voor regisseur Matthijs van Heijningen Jr., want waar hij – na repetities zonder crew zodat de choreografie helemaal op punt stond – de scène inblikte op drie dagen, had Spielberg een veelvoud van het budget en zes weken tijd nodig voor de zijne.
De Slag Om De Schelde straalt van begin tot eind degelijkheid uit. Het is duidelijk te zien waar het budget naartoe ging, want met zijn 13 miljoen EUR is deze prent de tweede duurste Nederlandse film ooit, met enkel Zwartboek nog voor zich.
Met Marthe Schneider en Jan Bijvoet zijn er ook enkele Belgen te spotten in de film, waarbij vooral die laatste weer een pluim op zijn hoed bij mag steken voor zijn uitstekende acteerprestatie.
Score: 7/10