Vannacht schakelden we opnieuw over op het winteruur. Om 03.00 uur draaiden we de klok dus een uurtje terug, waardoor we iets langer mochten slapen. Hoera! Maar dat uurtje verschil brengt een heleboel bijwerkingen met zich mee. Wist je dit allemaal al over de wintertijd?
1. Oorsprong
Het eerste concrete voorstel om een speciale zomertijd in te voeren kwam van de Nieuw-Zeelander George Vernon Hudson. In 1895 stelde hij zelfs voor om de klok in de zomermaanden twee uur vooruit te zetten. Het duurde echter tot 1916 voor het zomeruur voor het eerst in de praktijk werd omgezet. Dat gebeurde door Duitsland op 30 april 1916, en enkele weken later volgde ook het Verenigd Koninkrijk. België doet sinds 1977 mee, door de gevolgen van de oliecrisis, al werd die eerder al eens ingevoerd door de Duitse bezetters.
2. Jetlag
Door het uurverschil moet onze biologische klok zich een beetje aanpassen. Dat is vergelijkbaar met een jetlag die je oploopt als je plots naar een plaats in een andere tijdszone reist. Sommigen zullen dat amper voelen, maar anderen zijn daar erg gevoelig aan. Een deel van de bevolking heeft zelfs tien dagen nodig om deze kleine aanpassing volledig te boven te komen.
3. Vooral problemen bij jonge ouders
Alsof het nog niet erg genoeg is dat we met onszelf worstelen in die eerste dagen van de wintertijd, moeten jonge ouders zich ook nog eens extra met hun kinderen bezighouden. Jonge kinderen kijken nog niet naar de klok om op te staan, en zullen dus al vroeger naast het bed van hun ouders staan. Het is dus best de kinderen de dagen op voorhand al iets later naar bed te laten gaan, om hen zo op de eenmalige langere nacht voor te bereiden.
4. Maandag meest onproductieve dag
De eerste maandag na de ingang van het winteruur geldt als de meest onproductieve dag van het jaar. Enerzijds omdat we nog de gevolgen van een kleine jetlag voelen, en we dus lichtjes vermoeid op het werk aankomen. Ten tweede door de deprimerende gedachte dat we de komende maanden altijd in het donker thuis zullen komen. Combineer die twee zaken, en je krijgt de meest onproductieve dag van het jaar.
5. Problemen in het verkeer
Maandag zal het tijdens de ochtendspits nu al wat vroeger licht zijn, maar het zal tegelijk ook de eerste dag worden waarop de avondspits al deels in het donker zal verlopen. Veel weggebruikers moeten daar even aan wennen, en passen hun rijgedrag niet snel genoeg aan. Na de invoering van de wintertijd stijgt het aantal ongevallen dan ook duidelijk. Het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid heeft het over een kwart meer ongevallen met voetgangers.
6. Depressies
In de winter wordt het sowieso al vroeger donker, en dat wordt vanaf morgen plots goed voelbaar. Tijdens de werkweek zullen we dus nog amper thuis zijn als het niet donker is. En daardoor nemen veel mensen te weinig zonnestralen op, wat tot een depressief gevoel kan leiden. De komende weken zien psychiaters vaak een stijging in het aantal mensen met depressies. Er wordt aangeraden om de middagpauze op het werk buiten door te brengen, indien dat mogelijk is.
7. Verdien je tijdens de nachtshift meer?
Als je komende nacht moet werken, zal dat een uurtje langer zijn dan je normaal moet werken. Maar zal je daar ook een uurtje extra loon voor krijgen? Dat hangt ervan af. Als je bij de omschakeling naar het zomeruur ook zeker ’s nachts moet werken, dan zal je nu niet extra betaald worden. Dat wordt namelijk gecompenseerd door het uurtje dat je dan minder lang moet werken. Als dat niet het geval is, dan zal je inderdaad extra loon krijgen indien je niet forfaitair per maand betaald wordt.
8. Meer energiekosten
Omdat het tijdens de wintermaanden kouder is, betalen we al meer energiekosten. Maar door het winteruur moeten we ook meer energie gebruiken voor verlichting en verwarming. ’s Ochtends vertrekken we toch naar het werk, maar ’s avonds is het al vroeger donker. Daardoor verbruiken we vanaf morgen plots iets meer energie. In veel landen werd de zomertijd trouwens definitief ingevoerd in de jaren na de oliecrisis van 1973 om minder energie te verbruiken.
9. Obesitas bij kinderen
Het winteruur maakt het voor kinderen met obesitas moeilijker om hun gewicht te verliezen. Dat blijkt uit een onderzoek van de London School of Hygiene and Tropical Medicine. Omdat het vanaf morgen plots vroeger donker is, komen ze ’s avonds na school veel minder buiten, en bewegen ze dus ook minder. Onafhankelijk van de weersomstandigheden spenderen kinderen tijdens lange dagen 22 procent van de dag buiten, op korte dagen is dat amper 13 procent.