Enkel Oostenrijk heeft stemrecht vanaf 16, in Luxemburg stemde 80% tegen

door Wouter Verschelden
gepubliceerd op dinsdag 30 mei 2017 om 05:13 •
3 min lezen

Het was de natte droom van de voorzitters van de jongerenafdelingen van de meeste partijen: jonge mensen van 16 jaar laten stemmen, nu voor de eerste keer tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Maar N-VA en Vlaams Belang zijn als enige tegen. En omdat in de coalitie met CD&V en Open Vld is afgesproken geen wisselmeerderheden te leveren, blokkeert N-VA de facto heel de zaak.

Op je zestien mogen gaan stemmen, dat was het voornemen voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Of tenminste toch bij de meeste jongerenvoorzitters van de bestaande partijen. Maar N-VA gaat op de rem staan, en dat is genoeg om heel het voorstel tegen te houden. Dat N-VA dat kan, heeft alles te maken met het akkoord onder de meerderheid om geen wisselmeerderheden toe te staan: de partijen in de coalitie kunnen niet zomaar een wetsvoorstel stemmen met de oppositie, als één van de partijen van de meerderheid dat niet wil.

En hoewel CD&V en Open Vld dus wel voorstander zijn van het idee om jongeren vanaf 16 jaar te laten stemmen, komt het er niet. Voor de Jeugdraad, maar ook een pak van de jongerenvoorzitters die zich achter het voorstel hadden geschaard, is het een ferme tegenslag.

Is er draagvlak bij de bevolking?

N-VA vraagt zich vooral af of er een breed genoeg draagvlak is bij de bevolking om het voorstel goed te keuren. En ook: is dit wel een hot item bij de jongeren, leeft het wel bij hen? Ze hadden de andere meerderheidspartijen gevraagd om dat ’te bewijzen’, maar bleken duidelijk niet overtuigd op het einde van de rit. Meer zelfs, de jongerenvoorzitter van N-VA, Tomas Roggeman beweert op Twitter dat kiesleeftijd op 18 “van bij het begin het standpunt van de jeugd zelf was”. Het is onduidelijk op welke cijfers hij zich baseert.

Bovendien was er een ander probleem: vanaf 18 jaar geldt in België stemplicht. Je hebt dus eigenlijk geen keuze: je moet gaan stemmen. Voor jongeren tussen 16 en 18 jaar zou met het voorstel dan een stemrecht gelden, ze mogen, maar moeten niet. Die ongelijkheid zou wel eens tot juridische problemen kunnen gaan leiden, nog een argument voor N-VA om het voorstel niet goed te keuren.

Bij de oppositie reageert men teleurgesteld. “De meerderheidspartijen moeten nu dan ook niet meer komen zeuren dat jongeren geen interesse in politiek tonen of niet maatschappelijk betrokken zijn”, zo zegt Kurt De Loor (sp.a) in De Morgen.

Op vele plekken debat, niet iedereen voorstander

Het debat woedt niet alleen in België. Op dit moment is Oostenrijk het eerste en enige land van de Europese Unie dat de leeftijd verlaagde naar 16 jaar. In de UK heeft Schotland ook stemrecht vanaf 16 jaar. In Duitsland geldt voor de gemeenteraadsverkiezingen in sommige deelstaten de leeftijd van 16 jaar. En ook in Malta kan het voor de gemeenteraadsverkiezingen.

Maar er zijn ook ‘nederlagen’ voor de stemleeftijd. Een referendum in 2015 in Luxemburg leverde meer dan 80 procent tegenstanders op. En ook voorstellen in Australië, Canada, California, Florida en Alaska werden weggestemd de afgelopen jaren.