Turkije heeft woensdag een deal aangekondigd tussen Rusland, Oekraïne en de VN die ervoor zou zorgen dat de graanexport opnieuw wordt hervat. Dat moet de druk op de wereldwijde voedselmarkt verlichten.
De Turkse minister van Defensie, Hulusi Akar, zei dat de deal volgende week door alle partijen ondertekend zal worden. Er zou onder andere sprake zijn van gemeenschappelijke controles om graanleveringen te inspecteren. Turkije zou ook de veiligheid van exportroutes op de Zwarte Zee moeten waarborgen.
Daarbovenop komt een zogenaamd “coördinatiecentrum” tussen Rusland, Oekraïne en de VN, dat volgens Andriy Yermak, de stafchef van president Volodymyr Zelensky, de situatie continu in het oog moet houden. Dat liet de Oekraïense politicus weten in een tweet.
De deal wordt door de VN alvast geprezen als een “kritieke stap voorwaarts”.
Volgens Zelensky moet de deal ervoor zorgen dat de wereldwijde voedselvoorraad terug hersteld wordt. Oekraïne was voor de invasie door buurland Rusland immers een van de grootste wereldwijde exporteurs van graanproducten. Sinds de oorlog begon, ligt naar schatting echter zo’n 20 miljoen ton graan te wachten om uitgevoerd te worden.
Dat heeft ertoe geleid dat de prijs van graan de laatste maanden ferm is gestegen. Landen als Somalië, Laos en Egypte zijn daardoor bijzonder hard geraakt: zij zijn grotendeels afhankelijk van Oekraïens en Russisch graan. De voedselcrisis wordt bovendien verergerd door een aantal klimaatschokken en de gevolgen van de coronapandemie, waardoor tientallen miljoenen mensen in hongersnood dreigen te belanden.
Tijdens zijn dagelijkse toespraak zei Zelensky dat hij dankbaar is dat de VN en Turkije de deal mogelijk helpen maken. Het zal echter niet verbazen dat de Oekraïense president met geen woord repte over Rusland. Sinds het Kremlin zijn buurland binnenviel, zijn immers duizenden burgerslachtoffers gevallen in wat de Oekraïners en internationale waakhonden oorlogsmisdaden noemen. Dat er überhaupt een deal wordt gesloten met de Russische invallers, is al veelzeggend.
Geheime locatie
De gesprekken tussen de vier partijen vonden woensdag plaats op een geheime locatie in de Turkse hoofdstad Istanboel. Maar hoewel ze nu uiteindelijk tot een compromis lijken te komen, betekent dat niet dat de Oekraïense, noch de Russische houdingen tegenover de oorlog zijn veranderd.
Dmytro Koeleba, de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, zei tijdens een persconferentie dat er geen vredesonderhandelingen lopen met de Russische binnenvallers. Hij benadrukte daarbij ook dat zijn land onder geen enkele voorwaarde grondgebied zou afstaan aan Rusland. Grote delen van de Oekraïense kust en bijna heel de Donbasregio zijn momenteel in handen van de indringer.
(fjc)