In augustus, toen polls aangaven dat hij hoge populariteitscijfers haalde, riep Trudeau vervroegde verkiezingen uit – twee jaar eerder dan gepland. Het doel, zei hij, was om een ​​sterk mandaat voor zijn Liberale Partij te krijgen om de natie uit de pandemie en naar herstel te leiden. Maar veel Canadezen zagen er louter politiek opportunisme in: een poging van Trudeau om de parlementaire meerderheid te herwinnen die de liberalen hadden totdat ze zetels verloren bij de verkiezingen van 2019.

Wat Trudeau’s motief ook was, het heeft niet gewerkt. Voorlopige resultaten geven aan dat de Liberale Partij 156 zetels won – één minder dan in 2019 – terwijl haar belangrijkste rivaal, de Conservatieve Partij, 123 zetels won, een winst van twee. Deze uitkomst brengt Trudeau in een vertrouwde situatie: om wetten aan te nemen, zal hij opnieuw leden van de oppositie aan zijn zijde moeten winnen. Hij zal opnieuw moeten regeren met een minderheidsregering en kwetsbaar blijven.

De verkiezingen die de Canadezen niet wilden

Bij zijn oproep tot vervroegde verkiezingen voerde Trudeau aan dat hij, net als zijn voorgangers in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, een sterk mandaat van kiezers nodig had om het coronavirus te overwinnen en de nationale economie, zwaar beschadigd door de pandemie, weer op te bouwen.

Maar die boodschap werd door veel Canadezen niet echt gevat. De perceptie die overheerste, was dat de regering verkiezingen hield terwijl dat niet hoefde, op een moment bovendien dat de Delta-variant de ziekenhuizen in sommige gebieden onder druk zette. En de tegenstanders van Trudeau waren er snel bij om zijn zet te karakteriseren als een roekeloze machtsgreep. Erin O’Toole, de conservatieve leider, ging zelfs zo ver dat hij het “on-Canadees” noemde.

De gok van Trudeau zou dus wel eens erg slecht kunnen uitpakken voor hem: niet alleen slaagde hij er niet in om een ​​meerderheid in het parlement te krijgen, hij riskeert ook alle goodwill kwijt te spelen die hij had opgebouwd toen hij zijn natie door de coronaviruscrisis leidde. Het is onduidelijk hoe lang een liberale minderheidsregering het zal kunnen volhouden en wat dit allemaal zal betekenen voor Trudeau zelf.

Geen toekomstvisie, maar waarschuwingen

Trudeau kwam in 2015 aan de macht door zichzelf te presenteren als een nieuwe stem in de politiek met een andere aanpak en andere bijbehorende ideeën. Maar van die frisse jonge politicus leek in deze campagne niet veel meer over. De 49-jarige Trudeau bood kiezers niet echt een toekomstvisie maar vooral waarschuwingen, soms expliciet: een terugkeer naar de conservatieve regering onder zijn concurrent O’Toole, zou de prestaties van zijn regering op verschillende gebieden wegvagen, waaronder strengere regels voor wapenbezit, gendergelijkheid, klimaatverandering, kinderopvang, armoedebestrijding en vooral het bestrijden van de pandemie en het laten vaccineren van Canadezen.

Maar met O’Toole moest Trudeau het opnemen tegen een ander soort tegenstander dan de conservatieve leiders die hij in de twee vorige campagnes was tegengekomen. O’Toole, een voormalig helikopternavigator bij de Canadese luchtmacht en bedrijfsjurist uit Ontario, produceerde een programma van 160 pagina’s dat in wezen de conservatieven op een gematigder spoor zette.

Buiten Canada blijft Trudeau een van de populairste wereldleiders. Volgens een recent onderzoek zelfs de populairste, met een populariteitsscore van 39 procent, waarmee hij Angela Merkel klopte met twee procent. Maar hoewel Trudeau’s internationale populariteit enorm is, wordt zijn buitenlands beleid in Canada zelf als “chaotisch” bestempeld. Toen Trudeau de verkiezingen in 2015 won, hoopten veel Canadezen een terugkeer naar een vorm van liberaal internationalisme dat grotendeels ontbrak tijdens het premierschap van Trudeau’s conservatieve voorganger, Stephen Harper. Maar in de praktijk bleek er eigenlijk niet veel verschil tussen die twee te zijn.

Een opeenvolging van schandalen

Bovendien bleek Trudeau achtervolgd te worden door schandalen. Een ethische commissie ontdekte dat Trudeau en zijn staf de minister van Justitie, een inheemse vrouw, in 2018 onder druk hadden gezet om een ​​groot Canadees ingenieursbureau een deal aan te bieden waardoor het een strafrechtelijke veroordeling op beschuldiging van corruptie kon voorkomen. Vorig jaar kreeg een liefdadigheidsinstelling met nauwe banden met de familie Trudeau een no-bid-contract toegekend om een ​​financieel steunplan voor COVID-19 voor studenten te beheren. De groep trok zich terug, het programma werd geannuleerd en Trudeau werd vrijgesproken van beschuldigingen van belangenverstrengeling. Maar het kwaad was geschied.

En terwijl Trudeau voorstander is van diversiteit en raciale rechtvaardigheid, kwam tijdens de verkiezingen in 2019 naar voren dat hij in het verleden minstens drie keer een blackface of brownface had gedragen. Blackface is de praktijk van het zwart opmaken van een gezicht die in theatervoorstellingen in de Verenigde Staten werd gebruikt om een karikatuur van een Afro-Amerikaanse slaaf op te voeren. De praktijk wordt daar als racistisch en zeer controversieel beschouwd.

In zijn overwinningsspeech erkende Trudeau dat het besluit om vervroegde verkiezingen te houden zeer impopulair was. “Jullie hebben deze regering en dit parlement een duidelijke richting gegeven”, beweerde hij ook.

Nog verliezers, de Groenen zwaarst getroffen

Het resultaat betekent evenzeer een nederlaag voor O’Toole. Zijn centristische campagne slaagde er niet in voldoende kiezers te overtuigen om de liberalen na zes jaar aan de macht te verdrijven. De laatste keer dat de Conservatieve Partij een federale verkiezing won in Canada, was in 2011.

De grootste verliezer van de ze verkiezingen, zijn echter de Groenen. Ze houden nog amper twee zetels in het Canadese parlement over. Groene partijleider Annamie Paul verloor zwaar in Toronto. Terwijl extreme weersomstandigheden woedden in het land, waaronder recordhittegolven, bosbranden en droogtes die het belang van klimaatverandering op de nationale agenda versterkten, vochten de Groenen een gênante openbare machtsstrijd binnen hun eigen partij uit.

En in tegenstelling tot Elizabeth May, die voor haar 15 jaar de partij leidde, is Annamie Paul geen bekende milieuactiviste. In plaats van zich te concentreren op klimaatkwesties, focuste ze in haar programma op economische en sociale rechtvaardigheid. Dat is duidelijk niet aangeslagen.

Lees ook:

Canada’s cannabishausse toont zijn grenzen: waarom 1,1 miljard gram onverkocht blijft

(bzg)