Chinese wetenschappers zijn erin geslaagd om gezonde, levensvatbare muizenbaby’s te maken met behulp van DNA van twee moeders – zonder dat er een vader in zicht was. Door een mechanisme dat genomische imprinting wordt genoemd, is het voor zoogdieren niet mogelijk nakomelingen te produceren zonder vader én moeder. Maar dat is dus niet langer het geval. Het opent perspectieven op een wereld waar mannen straks effectief overbodig zullen zijn.
Volgens een paper gepubliceerd in het tijdschrift Cell Stem Cell, heeft het team ook muizen met twee vaders gemaakt, maar die nakomelingen hebben slechts een paar dagen overleefd. Bij die met twee moeders lukte het wel: de babymuisjes groeiden op tot volwassenen en kregen vervolgens zelf ook weer kleintjes.
Het idee achter het onderzoek was om te ontdekken waarom het zo uitdagend is voor zoogdieren van hetzelfde geslacht om nakomelingen te produceren en hoe deze barrières kunnen worden overwonnen.
Nakomelingen van zoogdieren die geen genetisch materiaal van zowel een vader als een moeder ontvangen, kunnen afwijkingen hebben of zelfs niet levensvatbaar zijn, was de regel tot nu. Een mechanisme dat genomische imprinting wordt genoemd, maakt het voor zoogdieren immers niet mogelijk nakomelingen te produceren zonder vader én moeder.Omzeild
De onderzoekers hebben dat mechanisme nu omzeild door te omzeilen door genen uit het DNA te knippen. Vervolgens werd voor het voortbrengen van het gezonde nageslacht van de twee moedermuizen, de embryonale stamcellen van de ene en de eicel van de andere gebruikt.
Die embryonale stamcellen – die in staat zijn om in een andere cel over te gaan – bevatten slechts een enkele set chromosomen in plaats van de paren die gewoonlijk in muiscellen aanwezig zijn.
Chromosomen zijn draadachtige structuren die bestaan uit strak opgerold DNA en eiwitten die worden aangetroffen in de kern van de meeste levende cellen die genetische informatie in de vorm van genen bevatten. Cellen met de helft van het gebruikelijke aantal chromosomen, zoals degene die in het experiment zijn gebruikt, worden aangeduid met de term ‘haploïde’.
De onderzoekers verwijderden verschillende regio’s van het genoom in de haploïde stamcellen om de genomische imprinting te verwijderen. Deze gemodificeerde stamcellen werden vervolgens geïnjecteerd in normale eitjes (van een andere muis) om embryo’s te creëren die in een draagmuis werden getransplanteerd.
De onderzoekers verwekten op deze manier 29 levende muizen uit 210 embryo’s.
Werkte niet bij twee mannetjes
De onderzoekers probeerden hetzelfde voor elkaar te krijgen met twee mannetjesmuizen. Ook in dit geval bouwden de onderzoekers het DNA om. Vervolgens injecteerden ze een stamcel van de ene muis en een spermacel van de andere in een eicel waarvan de kern, en dus het vrouwelijke, genetische materiaal, verwijderd is. Een draagmoeder bracht vervolgens twaalf kleine muisjes ter wereld. Helaas hielden deze pups het niet lang vol.
Hoewel de nieuwe aanpak nog in de kinderschoenen staat, zou hij een aantal belangrijke implicaties kunnen hebben zeggen experts. We gaan bepaalde genetische aandoeningen bij mensen beter kunnen begrijpen, betere onderzoeksdieren produceren en makkelijker bedreigde diersoorten kunnen klonen.
En: het opent de weg naar een methode om straks ook holebi-koppels kinderen te laten verwekken waarbij niemand anders bij te pas komt. Er moeten nog wel een pak technische problemen overwonnen worden voor het zover is, en er zijn ook een pak ethische vraagstukken die moeten overwonnen worden voor het zover is, maar: het kan dus.