De 96-jarige Giuseppe Paterno doorstond al veel obstakels in zijn leven: armoede tijdens zijn jeugd, oorlogen en recentelijk de coronapandemie. Niets kreeg hem klein. Deze week behaalde de Siciliaan zijn diploma aan de universiteit van Palermo. Daardoor is hij de oudste universitair afgestudeerde ooit in Italië.
Onder luid applaus van zijn familie, docenten en medestudenten, waarvan de meeste 70 jaar jonger zijn dan hem, ontving de voormalige spoorwegarbeider zijn diploma geschiedenis en filosofie. Daarnaast kreeg hij een lauwerkrans, een traditie in Italië voor pas afgestudeerden.
“Het is nu of nooit”
“Ik ben een normaal persoon, net als iedereen”, antwoordde de Italiaan toen hem gevraagd werd hoe het voelde om op zo’n leeftijd af te studeren. “In termen van leeftijd heb ik alle andere overtroffen, maar dat is niet waar ik het voor deed.” Tijdens zijn jeugd was Paterno dol op boeken, maar kreeg hij nooit de kans om te studeren.
“Ik zei ‘het is nu of nooit’, en dus besloot ik me in 2017 in te schrijven”, vertelde hij aan Reuters vanuit zijn appartement in Palermo, de hoofdstad van Sicilië. De 96-jarige is slecht te been en kan zijn appartement zelden verlaten.
“Ik begreep dat het nogal laat was om een driejarige opleiding te beginnen, maar ik zei tegen mezelf ‘eens zien of dit me lukt’. “Woensdag studeerde Paterno af met grootste onderscheiding en kreeg hij felicitaties van rector Fabrizio Micari.
“Kennis is een schat”
Giuseppe Paterno groeide op in een arm gezin op Sicilië tijdens de crisisperiode van de jaren ’30. Als kind genoot hij net als veel lotgenoten enkel een basisopleiding. Daarna sloot Giuseppe zich aan bij de marine en vocht hij in de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog ging hij aan de slag als spoorwegarbeider, trouwde hij en kreeg twee kinderen.
In het naoorlogse Italië lag de focus voornamelijk op de wederopbouw van de maatschappij. Zijn werk en familie waren Giuseppe’s enige prioriteiten. Maar de Italiaan wou erg graag studeren. Op 31-jarige leeftijd studeerde hij af aan de hoge school, maar bleef hij de wens hebben om nog verder te studeren.
“Kennis is als een koffer die ik bij me draag, het is een schat”, zei de 96-jarige.
Typemachine
Zijn essays en papers schreef Paterno uit op een manueel typemachine die hij van zijn moeder kreeg toen hij in 1984 op pensioen ging bij de spoorwegen. De Italiaan heeft een afgunst voor Google en verkiest gedrukte boeken boven het internet. Ook de nachtelijke studentenfeesten van zijn 20-jarige medestudenten konden hem niet bekoren.
“Je bent een voorbeeld voor jongere studenten”, zei zijn professor sociologie Francesca Rizzuto, na het mondeling examen in juni.
Toekomstplannen
Paterno ondervond wel wat ongemak toen de lessen werden vervangen door videogesprekken omwille van de coronapandemie. Maar hij vertelde dat hij niet was afgeschrikt door het virus na alles wat hij heeft meegemaakt tijdens zijn leven. “Heel die situatie versterkte ons, mijn leeftijdsgenoten en ik, of toch de leeftijdsgenoten die nog in leven zijn”, zei Paterno. “Het maakte ons niet echt zo bang.”
Wat betreft zijn verdere plannen, zei hij dat hij nog niet van plan was te stoppen nu hij is afgestudeerd. “Mijn project voor de toekomst is om me toe te leggen op het schrijven; ik wil alle teksten die ik niet verder heb kunnen onderzoeken, opnieuw bekijken. Dat is mijn doel.”