Kirk Douglas, de Hollywoodlegende met het iconische putje in zijn kind werd onsterfelijk geacht, maar is nu toch overleden op 103-jarige leeftijd. Douglas werd wereldberoemd met zijn rollen in films van regisseur Stanley Kubrick. Hoogtepunten uit zijn carrière zijn Spartacus uit 1960 en Paths Of glory uit 1957. Hij bleef acteren tot op zijn 88e. Ook zijn zoon Michael Douglas werd een bekende Hollywood-acteur. De gezondheid van Douglas was al 20 jaar labiel.

Het nieuws werd bekend gemaakt door Michael Douglas, eveneens een zwaargewicht in Hollywood. Dat meldt onder meer de Amerikaanse omroep CNN. Kirk Douglas is in meer dan negentig films te zien. Hij was zeven keer te zien naast Burt Lancaster met wie hij een bijzondere chemie had.

Douglas kreeg drie keer een Oscarnominatie voor beste acteur, maar die wist hij nooit te verzilveren. Wel kreeg hij in 1996 een Oscar voor zijn hele carrière. Een Golden Globe wist Douglas wel op de kop te tikken, namelijk voor zijn vertolking van Vincent van Gogh in de film Lust for Life uit 1956.

Boegbeeld uit naoorlogs Hollywood

Douglas was een van de laatste acteurs van het klassieke naoorlogse Hollywood. Die periode wordt The Golden Age genoemd omdat het aantal kwaliteitsvolle en succesvolle films die in deze jaren gemaakt werden, ondanks strenge restricties, duizelingwekkend is. Eén van de redenen daarvoor is dat er in die periode door de verschillende grote studio’s films aan de lopende band werden afgeleverd. En wie veel produceert, schiet ook wel eens raak. Enkele grote successen waren dan ook goed om een filmjaar goed te maken.

Kirk werd geboren in 1916 in een Russisch-joods immigrantengezin dat op het moment van de geboorte van Kirk pas in de Verenigde Staten aangekomen was. Hij groeide op in een arm, joods gezin in New York in het gezelschap van zes zussen. Uiteindelijk ging hij met een beurs naar de American Academy of Dramatic Arts in New York City.

Net voordat hij in dienst ging bij de Amerikaanse marine in 1941 speelde hij in een aantal kleine Broadway-producties. Tijdens de oorlog raakte hij meermaals gewond, maar hij overleefde die jaren wonderwel. Na de oorlog werd hij dan voor het eerst gecast in een film, The Strange Love Of Martha Ivers, nadat zijn studiegenote Lauren Becall een goed woordje voor hem had gedaan.

Dat leverde hem meteen rollen in talloze producties op, waarna een eerste Oscarnominatie volgde in 1949 voor The Champion, waarin hij een felle bokser vertolkte. De rollen bleven zich aandienen en Kirk groeide uit tot één van de meest succesvolle acteurs van zijn generatie. Hoogtepunten zijn te vinden in The Bad And The Beautiful, Lust For Life, Spartacus en Loneley Are The Brave.

Spartacus (1960) en de Zwarte Lijst in Hollywood

Het meest bekend werd Kirk Douglas met zijn rol als Spartacus in de gelijknamige film uit 1960. Hij had de hoofdrol in Ben-Hur aan zijn neus voorbij zien gaan, en besloot dan zelf maar een epische film te gaan maken. Hij kocht de rechten van Howard Fasts’ roman Spartacus uit 1951, de schrijver die omwille van zijn linkse sympathieën bij de grote Amerikaanse uitgevers op de zwarte lijst stond. Hollywood zat immers midden in de McCarthy-jaren waarin mensen die verdacht werden van al te linkse – communistische – sympathieën actief werden vervolgd. Ook in Hollywood. Acteurs, scenaristen, producers, regisseurs, … van wie geweten of vermoed werd dat ze er “on-Amerikaans gedachtengoed” op nahielden, kwamen niet meer aan de bak.

In oktober 1947 baseerde de House Committee on Un-American Activities (HUAC) zich op een lijst die in The Hollywood Reporter was gepubliceerd om enkele personen uit de filmindustrie te ondervragen in het kader van een onderzoek naar communistische propaganda in Amerikaanse speelfilms. Iedereen ging immers naar de film en film zou daardoor ook kunnen ingezet worden als propagandamiddel.

Eén van de mensen op die lijst was ook scenarist Donald Trumbo, die vertolkt werd door Bryan “Breaking Bad” Cranston in Trumbo uit 2015. Ook Kirk Douglas is een personage in die film (vertolkt door Dean O’Gorman) omdat Trumbo ook de scenarist was van Spartacus.

Later werd de onthulling dat net deze Trumbo het script van de succesvolle film Spartacus had geschreven, beschouwd als het symbolisch einde van de zwarte lijst. Dat Dalton Trumbo met naam en toenaam werd vermeld op de affiche van Spartacus (zijn naam staat onderaan) was aanvankelijk de aanleiding voor een boycot van de film. Maar de buzz rond de film was zo groot dat dat onbegonnen werk bleek.

Vervolgens werd Trumbo opnieuw opgenomen in de Writers Guild of America en kreeg hij eindelijk erkenning voor zijn scenario’s.

Kirk Douglas en Stanley Kubrick

Kirk Douglas heeft ook invloed gehad in de carrière van de legendarische regisseur Stanley Kubrick. Toen de eerste opnames van Spartacus naar Douglas’ mening niet goed genoeg waren, liet hij de toen reeds ervaren regisseur Anthony Mann vervangen door de toen nog maar 30-jarige Stanley Kubrick. De twee kenden elkaar al van Paths Of Glory (1957) en Kubrick had wel zin in een project met een voor die tijd gigantisch en ongezien groot budget van 12 miljoen dollar.

Hoewel de film tot op vandaag als een klassieker wordt beschouwd, is Stanley Kubrick zelf nooit tevreden geweest over het eindresultaat. Hij wilde zelfs zijn naam niet in de aftiteling. Zijns inziens had Kubrick te weinig inbreng gehad omdat hij wegens tijdsgebrek het draaiboek moest gebruiken dat nog was samengesteld door zijn voorganger.

Desondanks werd Spartacus genomineerd voor zes Oscars waarvan de film er vier won. Algemeen wordt aangenomen dat de carrière van Kubrick mede hierdoor gelanceerd werd. Maar de regisseur heeft er sindsdien altijd over gewaakt dat hij volledige controle had over het eindresultaat van zijn films.

De laatste jaren

Douglas is stokoud geworden, maar sukkelde al jaren met zijn gezondheid. Zo kreeg hij in 1996 al een beroerte. Daarna kon hij niet meer praten en werd hij depressief. Door intensieve spraaktraining wist hij zich jaren later weer verstaanbaar uit te drukken, maar hij zou nooit helemaal herstellen. In 1999 speelt hij voor het eerst weer in een film, Diamonds, te zien.

In 2003 was Kirk Douglas nog eens op het groot scherm te zien, in de film It runs in the family. Daarin zien we drie generaties van de familie Douglas: Kirk, zijn zoon Michael en Michaels zoon Cameron.

Na zijn honderdste verjaardag in 2016 is Douglas nog amper in het openbaar te zien. Wel schreef hij nog vaak blogs op Myspace. Hij was daarmee een van de oudste bloggers ter wereld.

In 2018 was hij op zijn 101e nog een opgemerkte gast op de Golden Globes. De acteur kreeg er toen nog een minutenlange staande ovatie.

Op zijn 102^e verjaardag – in 2018 – bracht Kirk tijd door met zijn kinderen, kleinkinderen en vrouw. Hij bracht de nacht buiten door, al kamperend met zijn kleinkinderen.