Ook in de laatste maand van het jaar verwent Streamz ons. Deze keer pakken ze uit met De Kraak, een reeks waarin een doodgewone jongeman, Jeremy (Tijmen Govaerts) de bende van Alidor (Gene Bervoets) binnenstapt. Samen beginnen ze de grootste bankoverval aller tijden te plannen, met als voornaamste benodigdheid: de laptop van Jeremy. We spraken met de hoofdacteurs en Kristof Hoefkens, één van de twee scenaristen, en begonnen met dé standaardvraag: waar kwam het idee vandaan?
Kristof Hoekens: Jaren geleden heb ik een krantenartikel gelezen over een jongeman uit het Waasland, die gerekruteerd was door een bende om een overval te plegen in Londen. Een doodgewone Vlaamse jongen, iets ouder dan Jeremy in onze reeks. Dat vonden Maarten Goffin en ik een interessant uitgangspunt voor een reeks en we zijn beginnen schrijven. Hoe rol je daarin? Wat kan de achtergrond zijn waardoor zo’n onschuldige jonge gast in een bende stapt? En hoe is het om in een bende te zitten als je nog nooit in aanraking bent gekomen met criminaliteit?
En vervolgens komt Jeremy bij jou terecht, Gene. Jij speelt Alidor, de bendeleider. Wie is hij?
Gene Bervoets: Alidor is een onmens, een egoïst. Hij zegt ook ergens: “We stelen niet, we herverdelen”, maar dan herverdeelt hij toch wel vooral naar zichzelf toe. (lacht) Hij werpt de schijn op voor zichzelf dat hij een soort van ethiek hanteert – geen doden, we viseren alleen maar de banken of de belastingsontwijkers – maar als je voor ‘m komt te staan is hij meedogenloos en blijkt hij toch niet zo veel waarde te hechten aan een leven.
Tijmen Govaerts: Ik vond de drijfveren van Jeremy in zijn persoonlijke leven zeer interessant. Jeremy is zijn vader verloren: wat doet dat met ‘m, hoe gaat hij daarmee om? Hij komt in een lichte depressie terecht en verdwaalt in die wereld van computers, maar tegelijkertijd is het zijn redding: net door zijn talent wordt hij gezien door Alidor en Ada. En gezien worden om wie je bent is voor iedereen belangrijk.
Hoefkens: Tegelijkertijd zit het gevoel van de mensen die de banken eens flink willen afstraffen voor wat ze de wereld aandoen ook in de reeks. Dat gevoel beheerst de wereld al sinds de bankencrisis van 2008.
Govaerts: Ook dat speelt mee voor Jeremy. In den beginne is hij boos. Hij is boos op z’n vader en boos op de wereld van de banken, omdat ze zijn moeder straffen voor iets waar ze niets aan kan doen. Hij voelt zich verantwoordelijk voor zijn moeder en zijn zusje: alles wat hij doet, doet hij in de eerste plaats voor hen.
Hoefkens: In de reeks zit de zin “It’s not about the money, it’s about making them pay.” Dat zegt alles.
Een ander heel mooi persoonlijk element in de reeks vond ik het selectief mutisme van Lily: zij praat maar met bepaalde mensen.
Hoefkens: Het is iets dat ik van dichtbij ken, mijn neefje had dat. Hij sprak niet op school. We vonden het een heel breekbaar gegeven om in een reeks aan bod te laten komen. Om een goed beeld van de aandoening te krijgen zijn we met psychologen gaan praten die zulke kinderen op dagelijkse basis behandelen.
Waar iedereen haar opnieuw wil laten spreken, aanvaard haar opa wel haar zwijgen. “Je bent meer dan je zwijgen”, zegt hij, en hij noemt haar “het perfecte vismaatje.”
Hoefkens: Heel vaak stoppen we mensen in hokjes, maar we zijn meer dan één ding. De vader van Lily is ook meer dan zijn suïcide, maar zo werkt het vaak niet als je op die manier sterft. Het menselijk brein vereenvoudigt automatisch de wereld, om op die manier iets heel complex – de wereld – behapbaar te houden.
Portefeuille op tafel
Moet je iets van computers en van hacken kennen om deze rol te spelen? Tijmen, jij zit vol overtuiging en met de blik strak op het scherm gericht in sneltempo op je toetsenbord te tikken, maar deed je zomaar wat of had je toch een soort van basiskennis?
Govaerts: Ik ken zelf heel weinig van computers, maar ik ben wel gaan praten met hackers en ik heb geprobeerd om een beetje te leren, maar ik kan niet op een paar weken leren hacken, dat was ook niet de bedoeling. Het belangrijkste is dat al wat in de reeks gebeurt, ook in het echt kan.
Hoefkens: Er zit een fond van juistheid in de reeks alleszins. We hebben heel veel research verricht. De manier waarop de bende geld willen wegsluizen, kan. Het feit dat je een auto kan overnemen met een laptop, kan. Alles wat er in zit, kan. Alleen nemen wij er een loopje mee, omdat het hier om fictie gaat. Scorsese begreep ook niet wat de personages in The Wolf Of Wall Street tegen elkaar aan het zeggen waren, maar dat doet er eigenlijk ook niet echt toe.
De Kraak is een moderne reeks met moderne technieken, wat maakt dat je ook veel moet uitleggen, want iedere kijker moet mee zijn. Dat maakt dat je zelfs een intussen redelijk ingeburgerde term als “phishing” even moet uitleggen en daar ook scenario-elementen voor moet inbouwen. Was dat een uitdaging?
Hoefkens: We hebben daar personages voor gebruikt. Als jij het aan een tafel met allemaal mensen vanuit een verschillende achtergrond over “phishing” hebt, dan gaat er altijd wel eentje zijn die vraagt: “Wat is dat?”. Die irritatie van de ene, die iets moet uitleggen wat voor hem de meest normale zaak van de wereld is, en de andere die voelt dat hij of zij niet mee is, is ook een interessant spanningsveld.
Die spanning uit zich ook binnen in de bende: de bendeleden beginnen te merken dat hun manier van werken verouderd begint te raken en dat ze zichzelf opnieuw moeten uitvinden. Eén van de bendeleden, Andy, noemt Alidor op een bepaald moment “oude sukkel” en die kan daar niet mee lachen. Maar in feite heeft Andy op dat moment wel een punt.
Bervoets: Alidor voelt dat hij de controle kwijtraakt en dat hij zich begeeft in een wereld waar hij niets van begrijpt. Maar hij weet ook dat hij geen andere keuze heeft. Criminaliteit is veel meer een kwestie van ingewikkelde technologie geworden vandaag en er is een generatie criminelen die gewoon niet meer mee is.
Govaerts: Binnenin de bende beseft vooral Prince hoe groot de bedreiging van Jeremy voor zijn “vak” is: als dit de toekomst wordt, is hij onnodig.
Hoefkens: Films en series over bankovervallen zijn er intussen genoeg. Geweldige films, daar niet van, maar wij wilden ze niet maken. Ons ging het erom dat we konden aantonen hoe snel alles verandert en hoe onzichtbaar alles wordt.
Govaerts: Hier wordt dat in een criminele context geplaatst, maar de wereld evolueert en verandert dezer dagen zo snel dat ook veel mensen op dagelijkse basis met dezelfde angst te maken krijgen. Op hun werk, of gewoon in het leven van alledag: meer en meer mensen kunnen niet meer mee.
Tijdens het kijken dacht ik toch ook regelmatig: eigenlijk zijn we nergens meer veilig. Ietwat hacker heeft geen moeite meer om in onze computer, mailbox of telefoon te raken.
Govaerts: En heel weinig mensen zijn zich daar bewust van. Nooit is dat bewustzijn bij mij sterker geweest dan tijdens de voorbereidingen voor en het spelen in deze reeks.
Hoefkens: Eén van de hackers waarmee we gepraat hebben zei: “Voor ons is het alsof iedereen zijn portefeuille in een restaurant op tafel legt. En wegkijkt. Zo makkelijk is het voor ons.” Eigenlijk zou iedereen onderwezen moeten worden in hoe zich te beschermen tegen potentiële hacking.
“Social engineering“
Gene, als je zo iemand als Alidor moet spelen, stop je dan ook dingen van jezelf in je personage?
Bervoets: Net zoals alle mensen heb ik m’n donkere kanten. Als acteur kan je die op een ongevaarlijke manier gaan verkennen en is het zelfs leuk om dingen te doen die eigenlijk niet mogen. Natuurlijk gaat het wel telkens om een uitvergroting, voor de duidelijkheid. Ik hoop dat ik toch iets meer sympathie weet op te wekken dan Alidor. (lacht)
Govaerts: Dat is ook het leuke aan acteren: alles verandert de hele tijd. Je probeert telkens opnieuw de keuzes van je personage te doorgronden en te begrijpen. Acteren is een dagelijkse oefening in empathie en verrijkt je volgens mij ook als mens.
Alidor is een goeie manipulator, maar hij is niet de enige in de reeks.
Govaerts: Ada vertelt Jeremy over “social engineering”, de kunst om mensen zodanig te manipuleren dat ze precies doen of vertellen wat je weten wil en dat is natuurlijk ook precies wat ze met hem doet. Volgens mij heeft Jeremy dat na een tijdje wel door, maar is hij vooral ook blij met de aandacht die hij van haar krijgt. En volgens mij is hij voor een korte periode ook wel verliefd op haar, al is het meer een verliefdheid op de aandacht.
Bervoets: Alidor heeft zijn match gevonden en dat had hij niet verwacht. Alleen gaat het bij hem om manipulatie om de manipulatie en hebben de andere personages een andere uitgangspositie.
Hoefkens: We gebruiken ook een heel atypische vertelmanier: de bankoverval is al gebeurd aan het begin van de reeks. Dat is een heel fijne manier om te schrijven en het schept veel mogelijkheden.
Schuld is een interessant iets in de reeks. Verschillende personages die lang als onschuldig gezien worden blijken dat uiteindelijk toch niet helemaal te zijn.
Bervoets: Dat is één van de leukste aspecten van De Kraak, vind ik persoonlijk: je wordt voortdurend op het verkeerde been gezet. Wanneer is iemand schuldig? Hoe definieer je onschuld?
Govaerts: Jeremy zie ik vooral als een slachtoffer, maar niemand is alleen maar goed of slecht. Het zijn bij Jeremy ook vooral zijn persoonlijke omstandigheden die maken dat zijn morele grens meer en meer opschuift.
Hoefkens: En doordat hij telkens over die grens gaat die hij voor zichzelf gelegd heeft, wordt Jeremy ook wel geconfronteerd met zichzelf.
Bervoets: Iemand spelen die alléén maar goed is, lijkt me ook behoorlijk snel te gaan vervelen.
Op een bepaald moment werpt Alidor zich op als vaderfiguur van Jeremy. Hij stelt zichzelf voor als “almost family”, “you can call me daddy if you want”, zegt hij.
Bervoets: Het is een tekstlijn die ik er zelf aan heb toegevoegd. Het toont aan hoe schaamteloos Alidor is: hij eigent zich toe om familie te zijn. Hij is zo’n goeie con artist dat hij volgens mij iedereen op de mouw kan spelden wat hij maar wil, als hij maar genoeg tijd krijgt. Daar gaat de reeks ook voor een stuk over: de waarheid. Van geen enkel personage kan je eigenlijk zomaar geloven wat ze zeggen.
Govaerts: Ik denk dat Alidor hem dan en daar onderschat: Jeremy is te intelligent om Alidor in die rol te zien. Ze hebben elkaar nodig, zo simpel is het.
Binge-trip
Kristof, als scenarist van een televisiereeks is het de kunst om zowel alle eindjes af te ronden, als de deur op een kier te laten staan voor een vervolg. Dat hebben jullie hier ook gedaan. Zijn er al concrete plannen voor een tweede seizoen?
Hoefkens: Voor ons paste het ook binnen het genre. Er kan altijd een tweede seizoen komen – er is nog een massa aan ideeën – maar dat was niet meteen de bedoeling. Zeker nu we zo veel contacten gelegd hebben, krijgen we voortdurend straffe verhalen toegestuurd. (lacht)
Lig je wakker van recensies?
Hoefkens: Uiteraard wil je dat iedereen het goed vindt. Niet dat ik op m’n beide oren slaap nu, maar de reeks is al in Duitsland uitgekomen en daar waren de reacties best goed. Ik hoop vooral dat de mensen De Kraak gaan bingen, wij wilden iets fun maken, met een hoog tempo. ’t Is echt een binge-trip.
Tijmen, na je hoofdrol in de film Muidhond ben je nu te zien in de bioscoop in Kom Hier Dat Ik U Kus. Dit is je eerste grote rol in een televisiereeks en er komen nog Twee Zomers aan – de nieuwe televisiereeks van Tom Lenaerts – én 1985, een reeks over De Bende van Nijvel. Het lijkt goed te gaan.
Govaerts: Het gaat goed, inderdaad ja! Als het op deze manier verder kan blijven gaan ben ik een heel tevreden acteur. Ik ben nog altijd een nieuwkomer en ik denk niet dat de kijkers al goed weten wie ik ben, maar onder de makers gaat mijn naam wel rond en dat is een goed ding. In Vlaanderen is het ook zo’n kleine wereld dat als je drie keer naar het juiste café gaat, je iedereen kan leren kennen.
Gene, na Beau Séjour is dit je tweede grote televisierol dit jaar.
Bervoets: En er zitten nog wat dingen in de pijplijn, dus ik mag zeker niet klagen. Ik merk wel dat hoe ouder ik word, hoe meer ik betrokken wil worden bij het maakproces van een serie of een film. Daarin ging Beau Séjour wel wat verder, we hebben daar als acteur nog heel wat kunnen aanbrengen. Wat Jeroen Perceval nu gedaan heeft: zelf een film maken en schrijven zoals Dealer, de volledige controle in eigen handen houden: dat wil ik ook nog doen. Ik ben momenteel mijn eigen project aan het schrijven.
Ik zag op je IMDb-pagina dat er een film aankomt waar je naast Willem Dafoe speelt, Inside getiteld. Kan je daar iets over vertellen?
Bervoets: Die film komt begin volgend jaar uit, januari of februari. Ik heb maar een paar dagen met Willem Dafoe gewerkt, maar dat was een erg fijne ervaring. We delen twee grote scènes en het is natuurlijk gek om als Belg tegenover zo’n legendarische acteur te staan, de man die Bobby Peru heeft gespeeld! (Bobby Peru is een personage in de David Lynch-film Wild At Heart (1990, nvdr). Op dat moment is het belangrijk om uit te gaan van je eigen kracht, dat je samen kan spelen en je niet laat intimideren. Ik kan met trots zeggen dat dat gelukt is, ik ben een tevreden mens.